Autorzy
Opracowali (indika 2024):
(tłumaczenie, analiza gramatyczna i syntaktyczna, objaśnienia)
Andrzej Babkiewicz
(zamieszczenie tłumaczeń)
Krzysztof Hołubicki
भागवतपुराण
Bhāgavata-purāṇa
Purana Bhagawata
Księga 1 (prathama-skandha)
Rozdział 1.9. (navamo ‘dhyāya)
Judhiszthira odzyskuje królestwo (yudhiṣṭhira-rājya-prapti)
Streszczenie rozdziału:
1-8 Judhiszthira udaje się do Bhiszmy, by prosić o pouczenie; lista przybyłych wieszczów.
9-17 Bhiszma wita zebranych, a w szczególności Krysznę, i wyjaśnia niechybność losu – Kryszna jako uosobienie czasu.
18-24 Bhiszma opisuje zstąpienie Kryszny (jego plany zna tylko Śiwa, Kapila i Narada); pochwała Boga-absolutu, który, choć niestronniczy, okazuje przychylność Bhiszmie (strofa 24. metrum jagatī).
25-29 Judhiszthira pyta o prawość (nawiązanie do 12 księgi Mahabharaty).
30-42 Bhiszma przygotowuje się do śmierci i wysławia Krysznę (strofy 30-31 metrum jagatī, dalej puṣpitāgra); opis wyglądu, cech, relacji i czynów Kryszny (szczególnie z pola bitwy):
- wygłoszeni Gity;
- próba uśmiercenia Bhiszmy;
- powożenie rydwanem Ardźuny;
- miłość pasterek;
- namaszczenie Judhiszthiry.
43-49 Opis śmierci i honorów oddanych przez zebranych, powrót do Hastinapury.
सूत उवाच
इति भीतः प्रजाद्रोहात्सर्वधर्मविवित्सया ।
ततो विनशनं प्रागाद्यत्र देवव्रतोऽपतत् ॥१॥
sūta uvāca
iti bhītaḥ prajādrohāt
sarva-dharma-vivitsayā |
tato vinaśanaṃ prāgād
yatra devavrato ’patat ||1.9.1||
Suta rzekł:
Przerażony swą wrogością,
chcąc o prawie się dowiedzieć,
udał się do Winaśany,
tam gdzie leżał Dewawrata.
तदा ते भ्रातरः सर्वे सदश्वैः स्वर्णभूषितैः ।
अन्वगच्छन् रथैर्विप्रा व्यासधौम्यादयस्तथा ॥२॥
tadā te bhrātaraḥ sarve
sad-aśvaiḥ svarṇa-bhūṣitaiḥ |
anvagacchan rathair viprā
vyāsa-dhaumyādayas tathā ||1.9.2||
Za nim wszyscy Bharatowie
rydwanami z koniem przednim,
inkrustowanymi złotem,
z Wjasą, Dhaumją i innymi
wieszczami w ślad podążyli.
भगवानपि विप्रर्षे रथेन सधनञ्जयः ।
स तैर्व्यरोचत नृपः कुबेर इव गुह्यकैः ॥३॥
bhagavān api viprarṣe
rathena sa-dhanañjayaḥ |
sa tair vyarocata nṛpaḥ
kuvera iva guhyakaiḥ ||1.9.3||
Również Bóg na swym rydwanie
ze Zdobywcą Bogactw jechał.
Król pomiędzy nimi jaśniał
jak Kuwera wśród guhjaków.
दृष्ट्वा निपतितं भूमौ दिवश्च्युतमिवामरम् ।
प्रणेमुः पाण्डवा भीष्मं सानुगाः सह चक्रिणा ॥४॥
dṛṣṭvā nipatitaṃ bhūmau
divaś-cyutam ivāmaram |
praṇemuḥ pāṇḍavā bhīṣmaṃ
sānugāḥ saha cakriṇā ||1.9.4||
Dzieci Pandu, ich dworzanie
z Kołodzierżcą zobaczyli
leżącego, co wyglądał
niczym z nieba bóg strącony
i się Bhiszmie pokłonili.
तत्र ब्रह्मर्षयः सर्वे देवर्षयश्च सत्तम ।
राजर्षयश्च तत्रासन् द्रष्टुं भरतपुङ्गवम् ॥५॥
tatra brahma-rṣayaḥ sarve
deva-rṣayaś ca sat-tama |
rāja-rṣayaś ca tatrāsan
draṣṭuṃ bharata-puṅgavam ||1.9.5||
By Bharatów byka ujrzeć,
tam wieszczowie podążyli
i bramińscy, i królewscy,
i wieszczowie pośród bogów:
पर्वतो नारदो धौम्यो भगवान् बादरायणः ।
बृहदश्वो भरद्वाजः सशिष्यो रेणुकासुतः ॥६॥
parvato nārado dhaumyo
bhagavān bādarāyaṇaḥ |
bṛhadaśvo bharadvājaḥ
sa-śiṣyo reṇukā-sutaḥ ||1.9.6||
Parwata, Narada, Dhaumja
oraz Bóg Badarajana,
Bryhadaśwa, Bharadwadźa,
syn Renuki wraz z uczniami,
वसिष्ठ इन्द्रप्रमदस्त्रितो गृत्समदोऽसितः ।
कक्षीवान् गौतमोऽत्रिश्च कौशिकोऽथ सुदर्शनः ॥७॥
vasiṣṭha indra-pramadas
trito gṛtsamado 'sitaḥ |
kakṣīvān gautamo 'triś ca
kauśiko 'tha sudarśanaḥ ||1.9.7||
Wasisztha, Indrapramada,
Grytsamada, Trita, Atri,
Gautama, także Asita,
Kaksziwan, piękny Kauśika
अन्ये च मुनयो ब्रह्मन् ब्रह्मरातादयोऽमलाः ।
शिष्यैरुपेता आजग्मुः कश्यपाङ्गिरसादयः ॥८॥
anye ca munayo brahman
brahma-rātādayo 'malāḥ |
śiṣyair upetā ājagmuḥ
kaśyapāṅgirasādayaḥ ||1.9.8||
oraz inni mędrcy czyści,
jak w brahmanie rady Śuka,
Kaśjapa, Angiras – stali
w otoczeniu swoich uczniów.
तान् समेतान् महाभागानुपलभ्य वसूत्तमः ।
पूजयामास धर्मज्ञो देशकालविभागवित् ॥९॥
tān sametān mahā-bhāgān
upalabhya vasūttamaḥ |
pūjayām āsa dharma-jño
deśa-kāla-vibhāga-vit ||1.9.9||
Ujrzał wielce tych szczęśliwych
pierwszy z Wasów, biegły w prawie,
znawca miejsc i działów czasu,
i należną cześć okazał.
कृष्णं च तत्प्रभावज्ञ आसीनं जगदीश्वरम् ।
हृदिस्थं पूजयामास माययोपात्तविग्रहम् ॥१०॥
kṛṣṇaṃ ca tat-prabhāva-jña
āsīnaṃ jagad-īśvaram |
hṛdi-sthaṃ pūjayāmāsa
māyayopātta-vigraham ||1.9.10||
Jako że znał jego wszechmoc,
uczcił również władcę świata,
siedzącego przed nim Krysznę,
co ma postać dzięki złudzie.
पाण्डुपुत्रानुपासीनान् प्रश्रयप्रेमसङ्गतान् ।
अभ्याचष्टानुरागास्रैरन्धीभूतेन चक्षुषा ॥११॥
pāṇḍu-putrān upāsīnān
praśraya-prema-saṅgatān |
abhyācaṣṭānurāgāśrair
andhī-bhūtena cakṣuṣā ||1.9.11||
Na zebranych tam z szacunku
i miłości synów Pandu
zaślepionym łzami uczuć
okiem spojrzał i powiedział:
अहो कष्टमहोऽन्याय्यं यद्यूयं धर्मनन्दनाः ।
जीवितुं नार्हथ क्लिष्टं विप्रधर्माच्युताश्रयाः ॥१२॥
aho kaṣṭam aho ’nyāyyaṃ
yad yūyaṃ dharma-nandanāḥ |
jīvituṃ nārhatha kliṣṭaṃ
vipra-dharmācyutāśrayāḥ ||1.9.12||
„Co za zło, niesprawiedliwość!
Wszak jesteście zawsze prawi,
Bogu, prawu, świętym wierni,
nie winniście żyć w nieszczęściu!
संस्थितेऽतिरथे पाण्डौ पृथा बालप्रजा वधूः ।
युष्मत्कृते बहून् क्लेशान् प्राप्ता तोकवती मुहुः ॥१३॥
saṃsthite 'tirathe pāṇḍau
pṛthā bāla-prajā vadhūḥ |
yuṣmat-kṛte bahūn kleśān
prāptā tokavatī muhuḥ ||1.9.13||
Gdy rydwannik Pandu umarł,
Prytha, mając małe dziatki,
młoda żona z berbeciami
dla was trudów doświadczała.
सर्वं कालकृतं मन्ये भवतां च यदप्रियम् ।
सपालो यद्वशे लोको वायोरिव घनावलिः ॥१४॥
sarvaṃ kāla-kṛtaṃ manye
bhavatāṃ ca yad apriyam |
sa-pālo yad-vaśe loko
vāyor iva ghanāvaliḥ ||1.9.14||
Co niemiłe wam się stało,
wszystko czas to spowodował –
ze stróżami świat ma w mocy
jak wiatr chmury, tak uważam.
यत्र धर्मसुतो राजा गदापाणिर्वृकोदरः ।
कृष्णोऽस्त्री गाण्डिवं चापं सुहृत्कृष्णस्ततो विपत् ॥१५॥
yatra dharma-suto rājā
gadā-pāṇir vṛkodaraḥ |
kṛṣṇo 'strī gāṇḍivaṃ cāpaṃ
suhṛt kṛṣṇas tato vipat ||1.9.15||
Gdzie syn Prawa Judhiszthira,
Wilczybrzuch z maczugą w ręce,
gdzie Ardźuna ze swym łukiem
oraz Kryszna, tam nieszczęście.
न ह्यस्य कर्हिचिद्राजन् पुमान् वेद विधित्सितम् ।
यद्विजिज्ञासया युक्ता मुह्यन्ति कवयोऽपि हि ॥१६॥
na hy asya karhicid rājan
pumān veda vidhitsitam |
yad-vijijñāsayā yuktā
muhyanti kavayo 'pi hi ||1.9.16||
Wszak intencji jego nie zna
żaden człowiek tutaj, królu –
nawet mędrcy zgłębiający
jego wolę są mroczeni.
तस्मादिदं दैवतन्त्रं व्यवस्य भरतर्षभ ।
तस्यानुविहितोऽनाथा नाथ पाहि प्रजाः प्रभो ॥१७॥
tasmād idaṃ daiva-tantraṃ
vyavasya bharata-rṣabha |
tasyānuvihito ’nāthā
nātha pāhi prajāḥ prabho ||1.9.17||
Wiedząc, że wszystko zależne
jest od losu, opiekunie,
chroń poddanych bez opieki,
boś przez niego wyznaczony.
एष वै भगवान् साक्षादाद्यो नारायणः पुमान् ।
मोहयन् मायया लोकं गूढश्चरति वृष्णिषु ॥१८॥
eṣa vai bhagavān sākṣād
ādyo nārāyaṇaḥ pumān |
mohayan māyayā lokaṃ
gūḍhaś carati vṛṣṇiṣu ||1.9.18||
Oto ów Bóg Narajana,
pierwszy człowiek osobiście,
co omracza świat ułudą,
kroczy pośród Wrysznich skryty.
अस्यानुभावं भगवान् वेद गुह्यतमं शिवः ।
देवर्षिर्नारदः साक्षाद्भगवान् कपिलो नृप ॥१९॥
asyānubhāvaṃ bhagavān
veda guhyatamaṃ śivaḥ |
devarṣir nāradaḥ sākṣād
bhagavān kapilo nṛpa ||1.9.19||
Jego serca tajemnicę
zna Bóg Śiwa, Bóg Kapila,
wieszcz Narada osobiście
i nikt więcej, wielki królu.
यं मन्यसे मातुलेयं प्रियं मित्रं सुहृत्तमम् ।
अकरोः सचिवं दूतं सौहृदादथ सारथिम् ॥२०॥
yaṃ manyase mātuleyaṃ
priyaṃ mitraṃ suhṛttamam |
akaroḥ sacivaṃ dūtaṃ
sauhṛdād atha sārathim ||1.9.20||
Ty go ważysz przyjacielem,
kochanym ciotecznym bratem,
a w spoufaleniu czynisz
dobroczyńcę dworzaninem,
posłannikiem czy woźnicą.
सर्वात्मनः समदृशो ह्यद्वयस्यानहङ्कृतेः ।
तत्कृतं मतिवैषम्यं निरवद्यस्य न क्वचित् ॥२१॥
sarvātmanaḥ samadṛśo
hy advayasyānahaṅkṛteḥ |
tat-kṛtaṃ mati-vaiṣamyaṃ
niravadyasya na kvacit ||1.9.21||
Jaźnią wszystkich jest, jednaki,
niedwoisty, niewyniosły.
W nienagannym myśl powstała
nigdy nie jest więc stronnicza.
तथाप्येकान्तभक्तेषु पश्य भूपानुकम्पितम् ।
यन्मेऽसूंस्त्यजतः साक्षात्कृष्णो दर्शनमागतः ॥२२॥
tathāpy ekānta-bhakteṣu
paśya bhūpānukampitam |
yan me ’sūṃs tyajataḥ sākṣāt
kṛṣṇo darśanam āgataḥ ||1.9.22||
Mimo to, o stróżu Ziemi,
spójrz na miłość do czcicieli!
Kryszna przybył, bym go widział
teraz, gdy porzucam tchnienia.
भक्त्याऽऽवेश्य मनो यस्मिन् वाचा यन्नाम कीर्तयन् ।
त्यजन् कलेवरं योगी मुच्यते कामकर्मभिः ॥२३॥
bhaktyāveśya mano yasmin
vācā yan-nāma kīrtayan |
tyajan kalevaraṃ yogī
mucyate kāma-karmabhiḥ ||1.9.23||
Gdy z miłością myśl w nim złoży,
głosem jego imię sławi,
jogin, ciało opuszczając,
z więzów pragnień się wyzwala.
स देवदेवो भगवान् प्रतीक्षतां
कलेवरं यावदिदं हिनोम्यहम् ।
प्रसन्नहासारुणलोचनोल्लस-
न्मुखाम्बुजो ध्यानपथश्चतुर्भुजः ॥२४॥
sa deva-devo bhagavān pratīkṣatāṃ
kalevaraṃ yāvad idaṃ hinomy aham |
prasanna-hāsāruṇa-locanollasan
mukhāmbujo dhyāna-pathaś catur-bhujaḥ ||1.9.24||
Niechaj Bóg bogów poczeka wszechmocny,
dopóki ciała się tego pozbywam!
Twarz mu jaśnieje spojrzeniem radosnym,
czteroramienny, na ścieżce skupienia”.
सूत उवाच
युधिष्ठिरस्तदाकर्ण्य शयानं शरपञ्जरे ।
अपृच्छद्विविधान् धर्मान् ऋषीणां चानुशृण्वताम् ॥२५॥
sūta uvāca
yudhiṣṭhiras tad ākarṇya
śayānaṃ śara-pañjare |
apṛcchad vividhān dharmān
ṛṣīṇāṃ cānuśṛṇvatām ||1.9.25||
Suta rzekł:
Judhiszthira to usłyszał
i zapytał leżącego
na ścielonym za strzał łożu
o prawości różnorakie,
a wieszczowie się wsłuchali.
पुरुषस्वभावविहितान् यथावर्णं यथाश्रमम् ।
वैराग्यरागोपाधिभ्यामाम्नातोभयलक्षणान् ॥२६॥
दानधर्मान् राजधर्मान् मोक्षधर्मान् विभागशः ।
स्त्रीधर्मान् भगवद्धर्मान् समासव्यासयोगतः ॥२७॥
धर्मार्थकाममोक्षांश्च सहोपायान् यथा मुने ।
नानाख्यानेतिहासेषु वर्णयामास तत्त्ववित् ॥२८॥
puruṣa-svabhāva-vihitān
yathā-varṇaṃ yathāśramam |
vairāgya-rāgopādhibhyām
āmnātobhaya-lakṣaṇān ||1.9.26||
dāna-dharmān rāja-dharmān
mokṣa-dharmān vibhāgaśaḥ |
strī-dharmān bhagavad-dharmān
samāsa-vyāsa-yogataḥ ||1.9.27||
dharmārtha-kāma-mokṣān ca
sahopāyān yathā mune |
nānākhyānetihāseṣu
varṇayāmāsa tattvavit ||1.9.28||
Wynikłe z natury ludzkiej,
ze stanu, z etapu życia,
z namiętności i jej braku –
co obydwu cechy mają,
w pismach dobrze opisane
prawa darów, prawa królów,
wyzwolonych, dział za działem,
oraz kobiet i czcicieli,
wspólne, także rozdzielone,
prawość, radość, zysk i wolność,
z metodami, odpowiednio,
te w eposach wyłożone
znawca prawdy unaocznił.
धर्मं प्रवदतस्तस्य स कालः प्रत्युपस्थितः ।
यो योगिनश्छन्दमृत्योर्वाञ्छितस्तूत्तरायणः ॥२९॥
dharmaṃ pravadatas tasya
sa kālaḥ pratyupasthitaḥ |
yo yoginaś chanda-mṛtyor
vāñchitas tūttarāyaṇaḥ ||1.9.29||
Gdy rozprawiał tak o prawie,
nadszedł czas wyczekiwany
przez jogina, co chce umrzeć –
ścieżka słońca ku północy.
तदोपसंहृत्य गिरः सहस्रणी-
र्विमुक्तसङ्गं मन आदिपूरुषे ।
कृष्णे लसत्पीतपटे चतुर्भुजे
पुरः स्थितेऽमीलितदृग्व्यधारयत् ॥३०॥
tadopasaṃhṛtya giraḥ sahasraṇīr
vimukta-saṅgaṃ mana ādi-pūruṣe |
kṛṣṇe lasat-pīta-paṭe catur-bhuje
puraḥ sthite ’mīlita-dṛg vyadhārayat ||1.9.30||
Powściągnął mowę przywódca tysięcy,
nielgnący umysł i oczy otwarte
na Krysznie skupił, na pierwszym Człowieku,
czteroramiennym, co żółte ma szaty
i który stał przed nim.
विशुद्धया धारणया हताशुभ-
स्तदीक्षयैवाशु गतायुधव्यथः/श्रमः ।
निवृत्तसर्वेन्द्रियवृत्तिविभ्रम-
स्तुष्टाव जन्यं विसृजञ्जनार्दनम् ॥३१॥
viśuddhayā dhāraṇayā hatāśubhas
tad-īkṣayaivāśu gatāyudha-śramaḥ |
nivṛtta-sarvendriya-vṛtti-vibhramas
tuṣṭāva janyaṃ visṛjañ janārdanam ||1.9.31||
Pełnym skupieniem wszelkie zło oczyścił,
pod wzrokiem Pana boleść ran minęła,
aktywność zmysłów wędrujących wstrzymał –
ciało rzucając, sławił Dręczyciela.
श्रीभीष्म उवाच
इति मतिरुपकल्पिता वितृष्णा
भगवति सात्वतपुङ्गवे विभूम्नि ।
स्वसुखमुपगते क्वचिद्विहर्तुं
प्रकृतिमुपेयुषि यद्भवप्रवाहः ॥३२॥
śrī-bhīṣma uvāca
iti matir upakalpitā vitṛṣṇā
bhagavati sātvata-puṅgave vibhūmni |
sva-sukham upagate kvacid vihartuṃ
prakṛtim upeyuṣi yad-bhava-pravāhaḥ ||1.9.32||
Bhiszma rzekł:
Myśl ma bez tęsknoty w potężnym niechaj spocznie,
w Bogu, który posiadł swe szczęście bezgraniczne,
w buhaju Satwatów, który bawić się pragnąc,
obcuje z materią – stąd przejawa wypływa.
त्रिभुवनकमनं तमालवर्णं
रविकरगौरवराम्बरं दधाने ।
वपुरलककुलावृताननाब्जं
विजयसखे रतिरस्तु मेऽनवद्या ॥३३॥
tri-bhuvana-kamanaṃ tamāla-varṇaṃ
ravi-kara-gaura-varāmbaraṃ dadhāne |
vapur alaka-kulāvṛtānanābjaṃ
vijaya-sakhe ratir astu me ’navadyā ||1.9.33||
Lotos jego twarzy włosów pukiel okala,
cerę ma on ciemną niczym drzewo tamala,
jak słońca promienie nosi szaty złociste.
Miłość bezustanna niechaj moja w nim spocznie,
w trójświata kochanku, Ardźuny przyjacielu.
युधि तुरगरजोविधूम्रविष्वक्
कचलुलितश्रमवार्यलङ्कृतास्ये ।
मम निशितशरैर्विभिद्यमान-
त्वचि विलसत्कवचेऽस्तु कृष्ण आत्मा ॥३४॥
yudhi turaga-rajo-vidhūmra-viṣvak-
-kaca-lulita-śrama-vāry-alaṅkṛtāsye |
mama niśita-śarair vibhidyamāna-
-tvaci vilasat-kavace ’stu kṛṣṇa ātmā ||1.9.34||
Lico jego w boju od pyłu z kopyt szare
krople potu zdobią, wszędy włos rozrzucony
w ruchu dynamicznym, skórę mu poraniły
moje ostre strzały – niech jaźń ma spocznie w Krysznie
o błyszczącej zbroi.
सपदि सखिवचो निशम्य मध्ये
निजपरयोर्बलयो रथं निवेश्य ।
स्थितवति परसैनिकायुरक्ष्णा
हृतवति पार्थसखे रतिर्ममास्तु ॥३५॥
sapadi sakhi-vaco niśamya madhye
nija-parayor balayo rathaṃ niveśya |
sthitavati para-sainikāyur akṣṇā
hṛtavati pārtha-sakhe ratir mamāstu ||1.9.35||
Słowa przyjaciela usłyszał i bez zwłoki
pomiędzy armiami ustawił jego rydwan.
Tam skrócił spojrzeniem życia wojów wrogich –
w druhu syna Prythy niech spocznie moja miłość.
व्यवहितपृतनामुखं निरीक्ष्य
स्वजनवधाद्विमुखस्य दोषबुद्ध्या ।
कुमतिमहरदात्मविद्यया य-
श्चरणरतिः परमस्य तस्य मेऽस्तु ॥३६॥
vyavahita-pṛtanā-mukhaṃ nirīkṣya
sva-jana-vadhād vimukhasya doṣa-buddhyā |
kumatim aharad ātma-vidyayā yaś
caraṇa-ratiḥ paramasya tasya me ’stu ||1.9.36||
Armii front odległy zobaczył i twarz swoją
od mordu odwrócił przyjaciół i krewniaków –
ten defekt rozumu o jaźni wiedzą zniszczył.
Niech miłość ma spocznie u stóp transcendentnego.
स्वनिगममपहाय मत्प्रतिज्ञां
ऋतमधिकर्तुमवप्लुतो रथस्थः ।
धृतरथचरणोऽभ्ययाच्चलद्गु-
र्हरिरिव हन्तुमिभं गतोत्तरीयः ॥३७॥
sva-nigamam apahāya mat-pratijñām
ṛtam adhikartum avapluto ratha-sthaḥ |
dhṛta-ratha-caraṇo ’bhyayāc calad-gur
harir iva hantum ibhaṃ gatottarīyaḥ ||1.9.37||
Wzgardził swą przysięgą, by ochronić me słowo,
zeskoczył z rydwanu i w mą stronę popędził –
koło wozu w ręku, drży ziemia, spadły szaty,
niczym lew, co słonia zapragnął upolować.
शितविशिखहतो विशीर्णदंशः
क्षतजपरिप्लुत आततायिनो मे ।
प्रसभमभिससार मद्वधार्थं
स भवतु मे भगवान् गतिर्मुकुन्दः ॥३८॥
śita-viśikha-hato viśīrṇa-daṃśaḥ
kṣataja-paripluta ātatāyino me |
prasabham abhisasāra mad-vadhārthaṃ
sa bhavatu me bhagavān gatir mukundaḥ ||1.9.38||
Ciało poraniły mu strzały bezwiechciowe,
krwią z ran umazany, sfatygowana zbroja –
ku swemu wrogowi przemocą się wyrywa.
Żądny mojej śmierci niech dawca wyzwolenia,
Bóg, celem mym zostanie.
विजयरथकुटुम्ब आत्ततोत्रे
धृतहयरश्मिनि तच्छ्रियेक्षणीये ।
भगवति रतिरस्तु मे मुमूर्षो-
र्यमिह निरीक्ष्य हता गताः सरूपम् ॥३९॥
vijaya-ratha-kuṭumba ātta-totre
dhṛta-haya-raśmini tac-chriyekṣaṇīye |
bhagavati ratir astu me mumūrṣor yam
iha nirīkṣya hatā gatāḥ svarūpam ||1.9.39||
W dłonie bat pochwycił, ma w pieczy wóz Zwycięzcy,
lejcami wodzi konie i pała chęcią mordu.
Stan swój osiągnęli zabici nań patrzący.
Niech ma miłość spocznie w Bogu dla oka miłym.
ललितगतिविलासवल्गुहास-
प्रणयनिरीक्षणकल्पितोरुमानाः ।
कृतमनुकृतवत्य उन्मदान्धाः
प्रकृतिमगन् किल यस्य गोपवध्वः ॥४०॥
lalita-gati-vilāsa-valgu-hāsa-
-praṇaya-nirīkṣaṇa-kalpitoru-mānāḥ |
kṛtam anukṛtavatya unmadāndhāḥ
prakṛtim agan kila yasya gopa-vadhvaḥ ||1.9.40||
Ślepe z namiętności młode żony pasterzy
o zalotnych ruchach, kokieteryjnym śmiechu,
patrzące z miłością, zazdrośnie obrażone,
co jego czyny grają – weszły w jego naturę.
मुनिगणनृपवर्यसङ्कुलेऽन्तः-
सदसि युधिष्ठिरराजसूय एषाम् ।
अर्हणमुपपेद ईक्षणीयो
मम दृशिगोचर एष आविरात्मा ॥४१॥
muni-gaṇa-nṛpa-varya-saṅkule 'ntaḥ
sadasi yudhiṣṭhira-rājasūya eṣām |
arhaṇam upapeda īkṣaṇīyo
mama dṛśi-gocara eṣa āvir ātmā ||1.9.41||
Podczas Judhiszthiry królewskiej ceremonii
wewnątrz sali zebrań pełnej wieszczów i władców
miły do wejrzenia otrzymał uwielbienie –
teraz on, jaźń czysta, w zasięgu wzroku stoi.
तमिममहमजं शरीरभाजां
हृदि हृदि धिष्ठितमात्मकल्पितानाम् ।
प्रतिदृशमिव नैकधार्कमेकं
समधिगतोऽस्मि विधूतभेदमोहः ॥४२॥
tam imam aham ajaṃ śarīra-bhājāṃ
hṛdi hṛdi dhiṣṭhitam ātma-kalpitānām |
prati-dṛśam iva naikadhārkam ekaṃ
samadhi-gato ’smi vidhūta-bheda-mohaḥ ||1.9.42||
W ciałach podzielonych, sam które przecież stworzył,
jeden niezrodzony spoczywa w każdym sercu,
jak na niebie słońce, co mnogie przed oczyma.
Bez iluzji wielości w niego wchodzę skupiony.
सूत उवाच
कृष्ण एवं भगवति मनोवाग्दृष्टिवृत्तिभिः ।
आत्मन्यात्मानमावेश्य सोऽन्तःश्वास उपारमत् ॥४३॥
sūta uvāca
kṛṣṇa evaṃ bhagavati
mano-vāg-dṛṣṭi-vṛttibhiḥ |
ātmany ātmānam āveśya
so ’ntaḥ-śvāsa upāramat ||1.9.43||
Suta rzekł:
W Krysznie, w Bogu, w jaźni złożył
jaźń swą z myślą, słowem, wzrokiem,
utrzymując tchnienie wewnątrz
znieruchomiał, dech oddając.
सम्पद्यमानमाज्ञाय भीष्मं ब्रह्मणि निष्कले ।
सर्वे बभूवुस्ते तूष्णीं वयांसीव दिनात्यये ॥४४॥
sampadyamānam ājñāya
bhīṣmaṃ brahmaṇi niṣkale |
sarve babhūvus te tūṣṇīṃ
vayāṃsīva dinātyaye ||1.9.44||
Zrozumieli, że ów Bhiszma
w brahmana bez części wkroczył,
wszyscy społem więc zamilkli
jak o zmierzchu niebne ptaki.
तत्र दुन्दुभयो नेदुर्देवमानववादिताः ।
शशंसुः साधवो राज्ञां खात्पेतुः पुष्पवृष्टयः ॥४५॥
tatra dundubhayo nedur
deva-mānava-vāditāḥ |
śaśaṃsuḥ sādhavo rājñāṃ
khāt petuḥ puṣpa-vṛṣṭayaḥ ||1.9.45||
I zagrały wszędy werble,
bili w nie bogowie, ludzie,
pierwsi z władców go sławili,
z nieba leciał potok kwiatów.
तस्य निर्हरणादीनि सम्परेतस्य भार्गव ।
युधिष्ठिरः कारयित्वा मुहूर्तं दुःखितोऽभवत् ॥४६॥
tasya nirharaṇādīni
samparetasya bhārgava |
yudhiṣṭhiraḥ kārayitvā
muhūrtaṃ duḥkhito ’bhavat ||1.9.46||
Dziecię Bhrygu! Judhiszthira,
gdy wypełnił wszelkie ryty,
jak niesienie zwłok na marach,
chwilę oddał się rozpaczy.
तुष्टुवुर्मुनयो हृष्टाः कृष्णं तद्गुह्यनामभिः ।
ततस्ते कृष्णहृदयाः स्वाश्रमान् प्रययुः पुनः ॥४७॥
tuṣṭuvur munayo hṛṣṭāḥ
kṛṣṇaṃ tad-guhya-nāmabhiḥ |
tatas te kṛṣṇa-hṛdayāḥ
svāśramān prayayuḥ punaḥ ||1.9.47||
Radzi mędrcy opiewali
sekretnymi imionami
Krysznę, który jest ich sercem,
i do siedzib powrócili.
ततो युधिष्ठिरो गत्वा सहकृष्णो गजाह्वयम् ।
पितरं सान्त्वयामास गान्धारीं च तपस्विनीम् ॥४८॥
tato yudhiṣṭhiro gatvā
saha-kṛṣṇo gajāhvayam |
pitaraṃ sāntvayāmāsa
gāndhārīṃ ca tapasvinīm ||1.9.48||
Razem z Kryszną Judhiszthira
udał się do Miasta Słoni
i pocieszył swego wuja,
co z ascetką był Gandhari.
पित्रा चानुमतो राजा वासुदेवानुमोदितः ।
चकार राज्यं धर्मेण पितृपैतामहं विभुः ॥४९॥
pitrā cānumato rājā
vāsudevānumoditaḥ |
cakāra rājyaṃ dharmeṇa
pitṛ-paitāmahaṃ vibhuḥ ||1.9.49||
Król potężny z wuja zgodą
przy uciesze Wasudewy
schedę ojców oraz dziadów
swą prawością utrzymywał.
इति श्रीमद्-भागवते महा-पुराणे ब्रह्म-सूत्र-भाषे पारम-हंस्यां संहितायां वैयासिक्यां प्रथम-स्कन्धे युधिष्ठिर-राज्य-प्रप्तिर् नाम नवमो ‘ध्यायः ||१.९||
iti śrīmad-bhāgavate mahā-purāṇe
brahma-sūtra-bhāṣe
pārama-haṃsyāṃ saṃhitāyāṃ
vaiyāsikyāṃ
prathama-skandhe
yudhiṣṭhira-rājya-praptir nāma navamo ‘dhyāyaḥ ||1.9||
Oto w chwalebnej wielkiej puranie Bhagawata,
w komentarzu do Sutr wedanty,
w piśmie najlepszych z ascetów,
w utworze syna Wjasy,
w pierwszej księdze,
rozdział dziewiąty zatytułowany „Judhiszthira odzyskuje królestwo”.