Autorzy
Opracowali (indika 2024):
(zamieszczenie tłumaczeń, objaśnienia)
Adam Pudło
(analiza syntaktyczna)
Andrzej Babkiewicz
चतुर्थः कैवल्यपादः
caturthaḥ kaivalya-pādaḥ
Rozdział 4: Wyzwolenie
जन्मौषधिमन्त्रतपःसमाधिजाः सिद्धयः ||४.१||
janmauṣadhi-mantra-tapaḥ-samādhi-jāḥ siddhayaḥ ||4.1||
Tab Content goes here
जात्यन्तरपरिणामः प्रकृत्यापूरात् ||४.२||
jāty-antara-pariṇāmaḥ prakṛty-āpūrāt ||4.2||
Tab Content goes here
निमित्तम् अप्रयोजकं प्रकृतीनां वरणभेदस् तु ततः क्षेत्रिकवत् ||४.३||
nimittam aprayojakaṃ prakṛtīnāṃ varaṇa-bhedas tu tataḥ kṣetrika-vat ||4.3||
निर्माणचित्तान्य् अस्मितामात्रात् ||४.४||
nirmāṇa-cittāny asmitā-mātrāt ||4.4||
प्रवृत्तिभेदे प्रयोजकं चित्तम् एकम् अनेकेषाम् ||४.५||
pravṛtti-bhede prayojakaṃ cittam ekam anekeṣām ||4.5||
तत्र ध्यानजम् अनाशयम् ||४.६||
tatra dhyānajam anāśayam ||4.6||
कर्माशुक्लाकृष्णं योगिनस् त्रिविधम् इतरेषाम् ||४.७||
karmāśuklākṛṣṇaṃ yoginas tri-vidham itareṣām ||4.7||
ततस् तद्विपाकानुगुणानाम् एवाभिव्यक्तिर् वासनानाम् ||४.८||
tatas tad-vipākānuguṇānām evābhivyaktir vāsanānām ||4.8||
जातिदेशकालव्यवहितानाम् अप्य् आनन्तर्यं स्मृतिसंस्कारयोर् एकरूपत्वात् ||४.९||
jāti-deśa-kāla-vyavahitānām apy ānantaryaṃ smṛti-saṃskārayor eka-rūpatvāt ||4.9||
तासाम् अनादित्वं चाशिषो नित्यत्वात् ||४.१०||
tāsām anāditvaṃ cāśiṣo nityatvāt ||4.10||
हेतुफलाश्रयालम्बनैः संगृहीतत्वाद् एषाम् अभावे तदभावः ||४.११||
hetu-phalāśrayālambanaiḥ saṃgṛhītatvād eṣām abhāve tad-abhāvaḥ ||4.11||
अतीतानागतं स्वरूपतो ऽस्त्य् अध्वभेदाद् धर्माणाम् ||४.१२||
atītānāgataṃ svarūpato 'sty adhvabhedād dharmāṇām ||4.12||
ते व्यक्तसूक्ष्मा गुणात्मानः ||४.१३||
te vyakta-sūkṣmā guṇātmānaḥ ||4.13||
परिणामैकत्वाद् वस्तुतत्त्वम् ||४.१४||
pariṇāmaikatvād vastu-tattvam ||4.14||
वस्तुसाम्ये चित्तभेदात् तयोर् विभक्तः पन्थाः ||४.१५||
vastu-sāmye citta-bhedāt tayor vibhaktaḥ panthāḥ ||4.15||
न चैकचित्ततन्त्रं वस्तु तदप्रमाणकं तदा किं स्यात् ||४.१६||
na caika-citta-tantram ced vastu tad-apramāṇakaṃ tadā kiṃ syāt ||4.16||
तदुपरागापेक्षित्वाच् चित्तस्य वस्तु ज्ञाताज्ञातम् ||४.१७||
tad-uparāgāpekṣitvāc cittasya vastu jñātājñātam ||4.17||
सदा ज्ञाताश् चित्तवृत्तयस् तत्प्रभोः पुरुषस्यापरिणामित्वात् ||४.१८||
sadā jñātāś citta-vṛttayas tat-prabhoḥ puruṣasyāpariṇāmitvāt ||4.18||
न तत् स्वाभासं दृश्यत्वात् ||४.१९||
na tat svābhāsaṃ dṛśyatvāt ||4.19||
एकसमये चोभयानवधारणम् ||४.२०||
eka-samaye cobhayānavadhāraṇam ||4.20||
चित्तान्तरदृश्ये बुद्धिबुद्धेर् अतिप्रसङ्गः स्मृतिसंकरश् च ||४.२१||
cittāntara-dṛśye buddhi-buddher atiprasaṅgaḥ smṛti-saṃkaraś ca ||4.21||
चितेर् अप्रतिसंक्रमायास् तदाकारापत्तौ स्वबुद्धिसंवेदनम् ||४.२२||
citer apratisaṃkramāyās tad-ākārāpattau sva-buddhi-saṃvedanam ||4.22||
द्रष्टृदृश्योपरक्तं चित्तं सर्वार्थम् ||४.२३||
draṣṭṛ-dṛśyoparaktaṃ cittaṃ sarvārtham ||4.23||
तद् असंख्येयवासनाभिश् चित्रम् अपि परार्थं संहत्यकारित्वात् ||४.२४||
tad-asaṃkhyeya-vāsanā-citram api parārthaṃ saṃhatya-kāritvāt ||4.24||
विशेषदर्शिन आत्मभावभावनानिवृत्तिः ||४.२५||
viśeṣa-darśina ātma-bhāva-bhāvanā-nivṛttiḥ ||4.25||
तदा विवेकनिम्नं कैवल्यप्राग्भारं चित्तम् ||४.२६||
tadā viveka-nimnaṃ kaivalya-prāgbhāraṃ cittam ||4.26||
तच्छिद्रेषु प्रत्ययान्तराणि संस्कारेभ्यः ||४.२७||
tac-chidreṣu pratyayāntarāṇi saṃskārebhyaḥ ||4.27||
हानम् एषां क्लेशवद् उक्तम् ||४.२८||
hānam eṣāṃ kleśavad uktam ||4.28||
प्रसंख्याने ऽप्य् अकुसीदस्य सर्वथा विवेकख्यातेर् धर्ममेघः समाधिः ||४.२९||
prasaṃkhyāne 'py akusīdasya sarvathā viveka-khyāter dharma-meghaḥ samādhiḥ ||4.29||
ततः क्लेशकर्मनिवृत्तिः ||४.३०||
tataḥ kleśakarmanivṛttiḥ ||4.30||
तदा सर्वावरणमलापेतस्य ज्ञानस्यानन्त्याज् ज्ञेयम् अल्पम् ||४.३१||
tadā sarvāvaraṇa-malāpetasya jñānasyānantyāj jñeyam alpam ||4.31||
ततः कृतार्थानां परिणामक्रमसमाप्तिर् गुणानाम् ||४.३२||
tataḥ kṛtārthānāṃ pariṇāma-krama-samāptir guṇānām ||4.32||
क्षणप्रतियोगी परिणामापरान्तनिर्ग्राह्यः क्रमः ||४.३३||
kṣaṇa-pratiyogī pariṇāmāparānta-nirgrāhyaḥ kramaḥ ||4.33||
पुरुषार्थशून्यानां गुणानां प्रतिप्रसवः कैवल्यं स्वरूपप्रतिष्ठा वा चितिशक्तिर् इति ||४.३४||
puruṣārtha-śūnyānāṃ guṇānāṃ pratiprasavaḥ kaivalyaṃ svarūpa-pratiṣṭhā vā citi-śaktir iti ||4.34||
इति पतञ्जलिविरचिते योगसूत्रे चतुर्धः कैवल्यपादः |
iti patañjali-viracite yoga-sūtre
caturdhaḥ kaivalya-pādaḥ |
Oto koniec czwartego rozdziału „Wyzwolenie”
w Sutrach jogi autorstwa Patańdźalego.