Rozdział 1

Tę naukę rozwinąwszy,
Brahma mnie ją na początku
Metodycznie sam wyłożył.
Ja ją wieszczom przekazałem,
Poczynając od Marići. [58]

A wieszcz Bhrygu wam dokończy
Tę naukę, u mnie bowiem
Poznał wszystkie jej arkana. [59]

Gdy go Manu tak zagadnął,
Wtedy Bhrygu, wieszcz nad wieszcze,
Teraz w skrocie po kolei
Sam radosny tak przemowił
Do tych wieszczow: Posłuchajcie! [60]

Manu, syn Samoistnego,
W rodzie sześciu miał praojcow
Wielkodusznych i prześwietnych.
Każdy swe istoty tworzył. [61]

Swaroćisza i Uttama,
I Tamasa, i Raiwata,
Ćakszusza, i najjaśniejszy
Syn zrodzony z Wiwaswata. [62

Pierwszy syn Samoistnego,
Razem siedmiu tych praojców,
Każdy tworzył w swym eonie
I też każdy zachowywał
Wszystko żywe i bez życia. [63]

Osiemnaście mgnień uczyni
Jedno stadium, trzy dziesiątki
Stadiów czynią jeden okres.
Tych trzydzieści znowu porę.
Tyle samo por natomiast
Jeden dzień i noc uczyni. [64]

Tak dla bogow, jak i ludzi –
Dzień od nocy słońce dzieli.
Noc do spania bytom służy,
Dzień do pragnień i działania. [65]

Przodków dniem i nocą miesiąc
Na połowę rozdzielony;
Pierwsza – c arna, bez księżyca
Jest dniem pragnień i działania.
Druga, jasna — nocą spania. [66]

Rok jest bogow dniem i nocą.
Też na poły rozdzielony.
Dzień połnocny bieg wymierza
Słońca, noc zaś południowy. [67]

Trzeba, byście zrozumieli
Miarę dnia i nocy Brahmy
I każdego z wiekow czterech. [68]

Powiadają-pierwszy, kryta,
Ma lat tysiąc razy cztery.
Jego wstęp ma cztery setki
I to samo zakończenie. [69]

W każdym dalszym z pozostałych
Wraz ze wstępem, z zakończeniem
Tyleż setek i tysięcy
Jest co w tym, który poprzedza,
Mniej o sto i mniej o tysiąc. [70]

Oto wyżej wyliczono
Czterowiecze. Takich wieków
Aż dwanaście razy tysiąc
Czyni znów epokę bogów. [71]

Tysiąc takich epok bogów
Jeden Brahmy dzień uczyni.
Drugi tysiąc zaś noc jego. [72]

Ci, co wiedzą, że pomyślny
Ten dzień Brahmy liczy sobie
Epok takich cały tysiąc
I że noc ma równą miarę,
Tacy ludzie wiedzą właśnie,
Czym jest dzień i noc w istocie. [73]

W końcu swego dnia i nocy
Ze snu wstaje On zbudzony,
Myśl poczyna, co jednako
Jest i bytem, i niebytem. [74]

Myśl tworzenie przedsiębierze.
Ponaglana chęcią twórczą
Rodzi przestrzeń. Mądrzy jako
Cechę jej dźwięk rozpoznają. [75]

Po zrodzeniu się przestrzeni
Wiatr się rodzi czysty, silny,
Co zapachy wszelkie niesie,
A dotyk jest cechą jego. [76]

Po tym jak się wiatr urodzi,
Światłość rodzi się błyszcząca,
Jasna, która Mrok rozprasza.
Kształt jej cechą nazywają. [77]

Po światłości urodzeniu
Wody, których smak jest cechą.
A po wodach ziemia, którą
Woń cechuje. Tak stworzenie
Od początku się przedstawia. [78]

Już to wcześniej powiedziano,
Że epoka bogów liczy
Wieków ludzkich aż dwanaście
Pomnożonych tysiąc razy.
Siedemdziesiąt jeden takich
Epok zowie się eonem. [79]

Niezliczone są eony,
Akty twórcze i zniszczenia.
Jakby bawiąc się Najwyższy
Wielokrotnie tak poczyna. [80]

W wieku kryta Zacność, prawda
Bez uszczerbku, cztery mają
Nogi i nikt nic nie zyska,
Gdy Niecność nim powoduje. [81][1]

Za to w wiekach pozostałych –
Dzięki takim zyskom właśnie
Zacność w każdym z trojki wieków
Przez złodziejstwo, nieuczciwość
I fałsz coraz podupada,
Tracąc nogę swą po drodze. [82]

W wieku kryta wszyscy zdrowi
Swoje cele osiągają
I lat żyją setki cztery.
W wieku treta i tych dalszych
Życie się o ćwierć umniejsza. [83]

Na tym świecie z charakterem
Wieku w zgodzie, podług Wedy
Śmiertelnikom żywot dano,
Dusze mocą obdarzono
I pomyślność dano dzieciom. [84]

W krycie ludzi obowiązki
Inne są niżeli w trecie.
Inne także są w dwaparze.
Jeszcze inne w wieku kali,
W zgodzie z wieków pogarszaniem. [85]

W krycie – twierdzą – umartwienie
Jest najlepsze, w trecie – mądrość,
A w dwaparze ryt ofiarny.
A znów hojność-powiadają
Jest najlepsza w wieku kali. [86]

By zachować to stworzenie
Najjaśniejszy Pan przeznaczył
Rożne dzieła dla tych, którzy
Z jego twarzy, z jego ramion,
Ud i stop się narodzili. [87]

Braminowi On przeznaczył
Uczenie się, nauczanie
I składanie ofiar oraz
Dla innych ich sprawowanie,
Przyjmowanie nadto darów
I ich hojne rozdawanie. [88]

Kszatrji zaś strzeżenie ludu
On przypisał, hojność, studia
I składanie ofiar oraz
Nad zmysłami panowanie. [89]

Hodowanie bydła wajśji
On znow przydał, hojność, studia
I składanie ofiar oraz
Handel, lichwę i rolnictwo. [90]

Śudrze zasię Prabyt wskazał
Jedno tylko dzieło jego,
By posłusznie, bez zawiści
Innym stanom usługiwał. [91]

Wyżej pępka rytualnie
Czysty człek jest, zaś oblicze,
Wedle słów Samoistnego,
Ma najczystsze rytualnie. [92]

A ponieważ bramin powstał
Z tej szlachetnej części ciała,
Jest najstarszy i w pamięci
Swej Modlitwę zachowuje,
Więc z Zacności to wynika,
Że stworzenia jest on panem. [93]

Na początku Samoistny,
Umartwieniom się oddając,
Właśnie jego z ust swych zrodził
Dla składania ofiar, obiat
I dla świata zachowania. [94]

Ten, czyimi usty bogi
Spożywają swe ofiary
I przodkowie swe obiaty,
Nie ma bytu ponad sobą! [95][2]

***

[1] Czworonożna Zacność i prawda – oba te pojęcia są często symbolicznie przedstawiane jako krowy, które w wieku kryta stały mocno na czterech nogach, a dziś, w wieku kali, stoją niepewnie tylko na jednej nodze.

[2] Usta braminów są ustami bogów i ustami duchów przodków. Kiedy się karmi bramina, karmi się bogów oraz duchy przodków, które bez tych ofiar błąkają się po świecie nie mogąc się do końca wyzwolić z ziemskiego bytowania.