8.18. Porażka Śikhandina

Sańdźaja rzekł:
Ku Jujutsu*, synowi twemu, co na wojsko wielkie nacierał, syn Śakuniego, Uluka, rzucił się prędko i „Broń się, broń!” – tak doń zawołał. Jujutsu na to, królu, pierzastą strzałą o grocie ostrym poraził Ulukę, jakby Indra piorunem górę nieporuszoną uderzył. Uluka wówczas, gniewu pełen, strzałą o grocie jak brzytwa synowi twemu łuk złamał w boju, po czym strzałą z zadziorami go ugodził.

Poczerwieniały oczy Jujutsu – złamany łuk odrzucił, po inny, jeszcze szybszy, łuk ogromny sięgając. [5] Syna Śakuniego następnie, byku wśród Bharatów, sześćdziesiątką strzał przebił, woźnicę jego trójką zranił, a potem znów Ulukę jął przeszywać. Uluka w odwecie dwadzieścia strzał zdobnych złotem wraził weń w starciu, później zaś, w gniewie, złoty sztandar mu złamał. Runął na ziemię lśniący od złota sztandar ten ogromny o wielkim godle, gdy drzewce jego pękło – i roztrzaskał się przed Jujutsu!

Urwany sztandar swój widząc i od zmysłów odchodząc ze złości, Jujutsu strzał piątką Ulukę w sam środek piersi ugodził. Uluka jednak, panie, strzałą na niedźwiedzie, olejem wypolerowaną, nagle, najlepszy z Bharatów, głowę uciął woźnicy jego. [10] Poraził też Jujutsu koni czwórkę, a jego samego kolejną piątką strzał przebił. Ów zaś, poraniony przez mocarnego Ulukę, na inny rydwan się wycofał… Zwyciężywszy go w bitwie, królu, Uluka pośpiesznie na Pańćalów i Sryńdźajów ruszył, ostrymi strzałami ich rażąc.

Śatanikę*, wielki królu, syn twój Śrutakarman, opanowania przy tym nie tracąc, koni, woźnicy i rydwanu pozbawił w okamgnieniu. Gdy konie mu padły, rozwścieczony mocarny Śatanika, na rydwanie stojąc, panie, maczugę w syna twego cisnął. W proch maczuga ta rydwan Śrutakarmana starła i konie jego wraz z woźnicą, po czym na pole bitwy, potomku Bharaty, runęła prędko – zdało się, że aż rozdarła ziemię!

[15] Bohaterowie owi, sławę potomków Kuru powiększający, gdy obaj rydwan stracili i rany odnieśli w boju, wycofali się, wzroku jednak jeden od drugiego nie odrywając. Syn twój, wzburzony, wsiadł następnie na rydwan Wiwitsu, a Śatanika pośpiesznie ku rydwanowi Pratiwindhji* się skierował.

Sutasoma* strzałami ostrymi Śakuniego przebijać zaczął, lecz zachwiać nim nie zdołał – tak jak wzburzony wód strumień górą nie zachwieje… Zażartego wroga ojca swego widząc, niejednym strzał tysiącem, potomku Bharaty, spowił go Sutasoma. Strzały te Śakuni, na różne sposoby walczyć zdolny i we władaniu orężem zwinny, prędko innymi strzałami połamał, zwycięzcą w tym starciu już się zdając. [20] Gdy zaś odparł strzały Sutasomy własnymi strzałami ostrymi, rozwścieczony wielce, kolejną strzał trójką go ugodził. W kawałki rozniósł strzałami konie jego, godło i woźnicę szwagier twój, męstwa wielkiego pełen – krzyk na to podnieśli tam ludzie!

Gdy konie Sutasomy padły i rydwan stracił, panie, gdy pękł też łuk jego, nowy wyborny łuk pochwycił łucznik ów i zsiadł z rydwanu na ziemię, po czym na kamieniu ostrzone strzały o nasadach ze złota jął wypuszczać. Pokryły wówczas rydwan wielki szwagra twego strzał te chmary, niczym latających owadów roje. Choć przy rydwanie swym strzały te spostrzegł, nawet nie zadrżał przesławny syn Subali i jedną po drugiej chmarami własnych strzał je zdruzgotał.

[25] Nie tylko obecni tam wojownicy, ale nawet mieszkający w niebie siddhowie radowali się, na niezwykły i niewiarygodny wyczyn ten Sutasomy patrząc – król na rydwanie wszak jechał, a ów jako piechur z nim walczył!

Ostrymi i prędkimi strzałami na niedźwiedzie o prostych drzewcach rozbił całkiem Śakuni łuk przeciwnika i kołczan. Łuk straciwszy w boju, z wrzaskiem wzniósł Sutasoma miecz swój, barwy cymofanów i modrych lilii wodnych, o rękojeści z kości słoniowej. Gdy jął nim wywijać mąż rozumny, oręż ten, jak czyste niebo jaśniejący, samemu bogu śmierci* podobny wydał się Śakuniemu. Miecz dzierżąc, tysiące kręgów zaczął nagle zataczać Sutasoma. Wyszkolony i silny, wielki królu, dwadzieścia cztery [30] strzały posłał weń wtedy mężny syn Subali, lecz połamał je prędko w locie Sutasoma mieczem swym wspaniałym. W odwecie syn Subali, wrogów bohaterskich zabójca, kolejne strzały, jadowitym wężom podobne, z gniewem w Sutasomę wypuścił. I te połamał ów mieczem dzięki wyszkoleniu swemu i sile, zwinność w walce demonstrujący, Tarkszji*Garuda} równy blaskiem i męstwem. Gdy jednak dalej kręgi zataczał, ostrą strzałą o grocie jak brzytwa miecz ten, piękny i lśniący, Śakuni wreszcie mu złamał.

Pęknięty, na ziemię runął nagle miecz ten wielki – tylko część z rękojeścią pozostała w nieuległego wroga dłoni. [35] Spostrzegłszy to, na sześć kroków Sutasoma odskoczył, po czym cisnął w Śakuniego rydwannik ów wielki złamanego miecza resztę. Złotem i diamentami ozdobiona, przecięła w starciu łuk wraz z cięciwą owemu mężowi wielkiemu duchem i prędko na ziemię runęła. Sutasoma następnie ku wielkiemu rydwanowi Śrutakirtiego* się skierował.

Syn Subali zaś, inny straszliwy i nieodparty łuk schwyciwszy, na armię Pandawów ruszył, wiele oddziałów wrogów rażąc. Krzyk wielki pośród Pandawów się tam podniósł, panie ludu, gdy ujrzeli, jak Śakuni nieustraszenie krąży w boju. Wojsko to, choć liczne, w broń wyposażone i dumne, przez wielkiego duchem syna Subali do ucieczki zmuszone widzieć się potem dało… [40] Jak armię Daitjów*, królu, na proch starł bogów władca*, tak właśnie wojsko Pandawów rozgromił syn Subali!

Dhrysztadjumnie Krypa w bitwie się przeciwstawił, jakby pośród lasu słoniowi w szale śarabha* odpór dawała. Zatrzymany, potomku Bharaty, przez silniejszego odeń potomka Gotamy*, nawet z nogi na nogę przestąpić wnuk Pryszaty* nie był wówczas w stanie. Postać potomka Gotamy naprzeciw rydwanu Dhrysztadjumny ujrzawszy, przeraziły się wszystkie stworzenia i uznały, że zagłada już nadeszła…

Rydwannicy i jeźdźcy konni tak tam we wzburzeniu mówili:

– Najlepszego z ludzi z pewnością Drony śmierć rozwścieczyła! [45] Wielkiego żaru ducha pełen syn Śaradwanta* to mędrzec i oręża boskiego znawca. Czy ze starcia z potomkiem Gotamy Dhrysztadjumna wyjdzie dzisiaj cało? Czy armia nasza zagrożenia wielkiego uniknie? Czy bramin ten nas wszystkich zebranych tu nie pozabija? Postać, jaką przybrał, niszczycielskiemu bogu śmierci* bardzo jest podobna – syna Bharadwadźi* ścieżką podąży dzisiaj w boju! Uzbrojony jest mistrz ten o prędkich rękach, mężny i gniewu pełen, a w starciu – zawsze zwycięski. Wnuk Pryszaty zaś do dziś bardzo niechętny walce się wydaje… – takie trwały rozmowy przeróżne stronników twych z wrogami.

[50] Zasyczał potem z gniewem Krypa, syn Śaradwanta, bezradnego wnuka Pryszaty strzałami przesłaniając, królu, wysyłanymi we wszystkie punkty jego czułe. Tak rażony w tej bitwie wspaniałej przez wielkiego duchem potomka Gotamy, w oszołomienie popadł Dhrysztadjumna i nie wiedział, co ma uczynić….

Rzekł doń wtedy woźnica:

– Wnuku Pryszaty, czy na pewno wyjdziesz z tego cało? Nigdym cię jeszcze w boju aż tak zagrożonym nie widział… Zrządzeniem losu nie trafiły cię strzały te, czułe punkty śmiertelnie zranić zdolne, we wszystkie punkty twe czułe przez bramina znamienitego wysłane. Zawrócę jednak odeń rydwan twój, tak jak nurt rzeki od oceanu w porze przypływu zawraca. Nie do zabicia jest, jak mniemam, bramin ten, co odwagę twą tak poraził…

[55] Dhrysztadjumna na to, królu, cicho ozwał się w te oto słowa:

– Oszołomiony jestem, drogi mój, a członki pot mi oblewa. Spójrz – drżenie ogarnia me ciało i włoski się na nim jeżą… Bramina tego w bitwie unikaj i po cichu jedź ku Aćjucie*. Gdy Ardźunę lub Bhimasenę* odnajdziesz w boju, woźnico, bezpieczny już będę dzisiaj – jestem tego pewien.

Popędzając konie, odjechał stamtąd woźnica, wielki królu, ku miejscu, gdzie Bhima, łucznik wielki, z wojskiem twym walkę toczył. Widząc, że rydwan Dhrysztadjumny ucieka, panie, do pościgu za nim potomek Gotamy się rzucił. Strzał setki wypuszczał [60] i w konchę dął co chwila ów wrogów pogromca, tak uciekającego wnuka Pryszaty ścigając, jak demona* Śambarę ścigał wielki Indra!

Śikhandinowi, co równych sobie nie miał i śmierci Bhiszmy był sprawcą, syn Hrydiki* w bitwie odpór dawał, jakby raz za razem zeń szydząc. Natarł Śikhandin na rydwannika największego wśród Hrydików i piątką ostrych strzał na niedźwiedzie okolicę obojczyka mu zranił. Krytawarman jednak, królu, rydwannik wielki, prędkolotnych strzał sześćdziesiątką przebił go, rozwścieczony, po czym jedną tylko strzałą łuk mu ze śmiechem złamał.

Inny łuk pochwycił mocarny syn Drupady i „Broń się, broń!” – tak do syna Hrydiki wściekle na to zakrzyknął. [65] Dziewięćdziesiąt dobrze zaostrzonych strzał swych o nasadach ze złota posłał weń potem, Indro wśród królów, lecz te od zbroi Krytawarmana się odbiły… Gdy spostrzegł, że celu nie dosięgły i spadły na ziemię, bardzo ostrą strzałą o grocie jak brzytwa łuk synowi Hrydiki Śikhandin mocarny złamał. Wrogowi o łuku złamanym, bykowi z pękniętym rogiem podobnemu, osiemdziesiątką strzał, gniewu pełen, poranił później pierś i ramiona.

Ranami od strzał pokryty Krytawarman, rozwścieczony, po inny łuk wraz ze strzał pękiem sięgnąwszy, panie, własnymi wybornymi strzałami barki Śikhandina w odwecie poraził. Ze strzałami w barkach tkwiącymi tak wówczas Śikhandin błyszczał, jak błyszczy drzewo ogromne z jasnymi gałęziami i pędami.

[70] Gdy podziurawili się gęsto nawzajem wrogowie dwaj, krwią zbroczeni, wyglądali niczym dwa byki, co wzajemnie rogami się pobodły. Na rydwanach kręgów tysiące zataczać tam jęli wtedy rydwannicy obaj wielcy – a każdy z nich zabić drugiego się starał!

Krytawarman, wielki królu, siedemdziesięcioma na kamieniu ostrzonymi strzałami o nasadach ze złota wnuka Pryszaty poprzeszywał w starciu. Następnie wojownik ów wyborny, Bhodźów władca, śmiercionośną strzałę swą straszliwą pośpiesznie w walce we wroga wypuścił.

Ugodzony nią, w omdlenie popadł prędko Śikhandin; zamroczony, wsparł się nagle na drzewcu sztandaru swego. [75] Takie cierpienie strzała syna Hrydiki mu zadała, że aż syczał z bólu raz za razem – rydwannika owego prześwietnego wywiózł zatem woźnica z placu boju. Gdy zaś bohaterski syn Drupady porażkę tak poniósł, panie, armia Pandawów do ucieczki się rzuciła, powszędy wybijana…