7.64 Ardźuna gromi hufce

Sańdźaja rzekł:
1 Gdy falangi ustawione
zgiełk podniosły, o szlachetny,
kiedy w kotły uderzono
i dwustronne grały bębny,

2 pośród zgiełku licznych armii
i wśród dźwięku instrumentów,
kiedy wszędy dęto w konchy,
a ów hałas jeżył włosy,

3 gdy powoli Bharatowie
żądni walki nacierali
i nadeszła chwila grozy*,
Leworęki się pojawił.

4 Chmary kruków* oraz wrony
w tysiącach nieprzeliczonych,
lecąc tuż przed Leworękim,
harcowały, o Bharato.

5 Kiedy szliśmy, to stworzenia
groźne dźwięki wydawały,
a szakale pech niosące,
nadciągały, wyjąc, z prawej.

6 Gdy wzrastały strach i groza,
cała ziemia wokół drżała,
z każdej strony meteory,
płonąc, z hukiem upadały.

7 Gdy się bitwa miała zacząć,
a syn Kunti postępował,
suche wiatry wszędy wiały,
z grzmotem, żwirem miotające.

8 Syn Nakuli Śatanika,
wnuk Pryszaty Dhrysztadjumna,
ci dwaj sprytni rozstawili
wojsk zastępy synów Pandu.

9 Wraz z tysiącem rydwanników
oraz razem z setką słoni,
trzema tysiącami jazdy
i piechurów setką setek,

10 stanął syn twój Durmarszana
przed wojskami w odległości
łuków* półtora tysiąca
i przemówił do zebranych:

11 „Dzisiaj szalonego w boju,
trapiącego naszą armię,
dzierżcę Gandiwy powstrzymam
niczym brzeg sioło rekinów*.

12 Patrzcie, jak dziś podczas boju
Dóbr Zdobywca niecierpliwy,
niewzruszony wpadnie na mnie,
tak jak skała wali w o skałę”.

13 Mówiąc to, o drogi królu,
ów szlachetny i przemądry,
wielki łucznik twardo stanął,
łucznikami otoczony.

14 Rozwścieczony jak kres świata,
jak Wasawa grom dzierżący,
bezlitosny niczym sędzia,
i jak śmierć naglona czasem,

15 stały jak Trójzębu Dzierżca*,
jak Waruna z pętlą w dłoni,
płonąc niczym ogień końca,
co potomstwo wszyskim spala,

16 pasję, gniew i siłę zdradził
Niwatakawaćów* gromca,
jak zwycięzca co trwa w prawdzie
i przestrzega srogich ślubów,

17 włożył zbroję, miecz przytroczył,
z Dźambu złota zatknął diadem,
biały pancerz wdział i szaty,
bransolety z kolczykami,

18 stanął na najlepszym z wozów
Nara, sługa Narajany,
i Gandiwą potrząsając,
jaśniał jak wschodzące słońce.

19 Rydwan swój wyrychtowany
na przód armii poprowadził
i jaśniejąc, tuż przed bitwą,
Dóbr Zdobywca w konchę zadął.

20 Również Kryszna, zawsze czujny,
dziecku Prythy towarzysząc,
krzepko w Pięciorodną zadął –
konchę pośród muszli pierwszą.

21 Połączony dźwięk ich muszli
sprawił, że żołnierze twoi
drżeli, słabli, a ich włoski
stały dęba, panie ludów.

22 Jak się wsze stworzenie lęka
huku i piorunów błysku,
tak też twoi woje drżeli,
usłyszawszy dźwięk ich muszli.

23 Kał z uryną popuściły
wierzchowce wszędy na polu,
a wraz z nimi cała armia
stała sparaliżowana.

24 Ludzie, królu, omdlewali,
słysząc dźwięki obu muszli,
jedni tracili świadomość,
inni w przerażeniu drżeli.

25 Wówczas małpa na proporcu,
wraz z innymi nań stworami,
z szeroko rozwartej paszczy
ryk wydała, strasząc wojów.

26 Konchy, werble, tarabany,
bębny z bojowymi kotły,
znowu wespół się ozwały,
twoje wojska podniecając,

27 z dźwiękiem licznych instrumentów,
z wrzaskiem, bronią uderzaniem,
i z lwim rykiem, i z okrzykiem
groźnym wielkich rydwanników.

28 Pośród wrzawy tej donośnej,
która tchórzy przerażała,
Głupcogromcy* syn radośnie
rzekł do księcia wśród Daśarhów*:

29 „Pogoń konie, Panie Zmysłów,
tam gdzie stoi Durmarszana,
przełamawszy hufiec słoni,
wkroczę w odmęt nieprzyjaciół”.

30 Kiedy usłyszał Keśawa
słowa te Leworękiego,
pognał tam rumaki swoje,
gdzie przebywał Durmarszana.

31 Straszna bitwa rozgorzała,
głośna i okrutna wielce,
gdzie woj jeden licznych gromił,
tnąc rydwany, ludzi, słonie.

32 Prythy syn strzały posyłał
jak burzowa chmura deszcze
i jak chmura zlewa górę,
ich potokiem zalał wrogów.

33 W odpowiedzi rydwannicy
chyżo, z wielką rąk zręcznością,
siecią strzał zaraz pokryli
Krysznę oraz Dóbr Zdobywcę.

34 Wściekły Prythy syn barczysty
zatrzymany przez swych wrogów,
rydwanników głowy strącał
z ciał ostrymi strzał grotami.

35 Zasypały ziemię głowy,
oczy mając wytrzeszczone,
wargi przygryzione zębem,
z kolczykami, diademami.

36 Twarze rycerzy zmiażdżone,
wokół rozrzucone głowy
w nieładzie się wydawały
gąszczem kwiatów lotosowych.

37 Barwne jak topione złoto,
krwi czerwienią pobryzgane,
o monarcho, wyglądały
jak chmur kłęby z błyskawicą.

38 Łoskot głów, które spadały,
tłukąc o powierzchnię ziemi,
przypominał huk owoców
z palmy winnej spadających.

39 Korpusy bez głów niektóre
stały, łuki swe ściskając,
inne znów miecze dobywszy,
stały, dzierżąc je w swych dłoniach.

40 Ci buhaje nieświadomi,
że ich głowy są na ziemi,
nienawidząc syna Kunti,
zwycięstwa chcieli w potyczce.

41 Ziemia była obsypana
dookoła łbami koni,
wszędy także trąby słoni,
rycerzy ramiona i głowy.

42 „To syn Prythy! Gdzie syn Prythy?
Oto tutaj jest syn Prythy!” –
w twojej armii wśród żołnierzy
jeno Parthę postrzegano.

43 Jedni w drugich uderzali,
inni bili sami w siebie,
omamieni wpływem czasu,
że świat Parthą jest, mniemali.

44 Krwią zbrukani, głośno rycząc,
nieświadomi, w wielkim bólu,
liczni mężowie leżeli,
przyzywając swoich krewnych.

45 Z procą, strzałką albo włócznią,
z bojowym toporem, dzidą,
z kołkiem albo też z bułatem,
z kołczanem albo z oszczepem,

46 z bełtem, w zbroi, z ozdobami,
z maczugą, z bransoletami
ramiona podobne kłodom,
niczym przeogromne węże,

47 wiły się i poruszały
w skurczach, wszędzie rozrzucone,
jeszcze w pędzie, podniecone,
odcięte mocnymi strzały.

48 Którykolwiek spośród mężów
atakował syna Prythy,
k jego ciału strzała śmierci
już ukradkiem szybowała.

49 Tańczył na rydwanów drogach,
podczas jazdy łuk napinał,
nikt nie widział nawet małej
przerwy, by z atakiem zdążyć.

50 Lekkość, zręczność syna Pandu,
z jaką się poruszał w boju,
kiedy szybko zwalniał strzały,
zadziwiała jego wrogów.

51 Słonie razem z kornakami,
rumaki wraz z ich jeźdźcami
i rydwany z woźnicami
szył Phalguna swymi strzały.

52 Kto zawracał, kto nawrócił
czy też w bój się rzucał chyżo,
kiedy stanął przez Pandawą,
nie oszczędził on nikogo.

53 Jak wschodzące w niebo słońce
wnet wyniszcza ciemność całą,
tak Ardźuna wymordował
hufiec słoni swymi strzały.

54 Z martwymi cielskami słoni
twoja armia wyglądała
jak pod koniec czasu ziemia
z gór szczytami rozbitymi.

55 Jak w samo południe słońca
nikt niezdolnym jest oglądać,
tak wrogowie nie patrzyli
na wściekłego Dóbr Zdobywcę.

56 Wówczas armia twego syna,
o pogromco wrogów, w boju
złamana, skonfundowana,
zbiegła dręczona strzałami.

57 Jak gromady chmur pędzone
porywistym, silnym wiatrem,
tak też armia rozgoniona
nawet spojrzeć nań niezdolna.

58 Batami, końcami łuków,
krzykiem „hum”, miłą zachętą,
lejcami i kolanami,
uderzaniem, ostrym słowem,

59 zachęcali konie gwałtem
twoi ludzie do ucieczki,
jeźdźcy, piesi, rydwannicy
udręczeni przez Ardźunę.

60 Kolanem, paluchem, hakiem
woje ponaglali słonie,
wprost na niego inni biegli
strzałami skonfundowani.
Opadł zapał twoich wojów,
myśli ich skołowaciały.