7.61 Rozpacz Dhrytarasztry

Dhrytarasztra rzekł:
1 Kiedy poległ Abhimanju,
zdjęci bólem i rozpaczą
cóż zrobili w dniu kolejnym?
Którzy z mych się z nimi starli?

2 Woje Kurów wszak wiedzieli,
na co stać Leworękiego.
Mów, czy zbrodni dokonawszy,
zdolni byli stać bez lęku.

3 Jakże w boju mogli spojrzeć
na wściekłego jak kres świata,
zgnębionego śmiercią syna,
tygrysa, kiedy nadciągał.

4 Cóż zrobili, gdy ujrzeli
opłakującego dziecię,
kiedy trząsł ogromnym łukiem,
mając księcia małp w sztandarze.

5 Jakie wieści, o Sańdźajo,
z boju masz o Durjodhanie?
Wielki smutek tutaj nastał,
już nie słyszę wesołości.

6 Miłe sercu owe dźwięki
słuchającym niosły szczęście,
dzisiaj jednak ich nie słychać
w obozie monarchy Sindhu.

7 W synów mych obozowisku
dziś nie słychać głosów pochwał
zgromadzonych bardów, piewców
ni tancerzy czy śpiewaków.

8 Wszędy w uszach mych rozbrzmiewał
nieustannie ów dźwięk miły,
dzisiaj głosów tych nie słyszę,
przygnębieni ich nie wznoszą.

9 W obozie wiernego prawdzie
Somadatty, o Sańdźajo,
kiedy pierwej przebywałem,
wszem słyszałem piękne dźwięki.

10 Dzisiaj zasług jam wyzbyty,
gdyż w obozie synów słyszę
jeno głos oznak cierpienia,
co entuzjazm wszelki niszczy.

11 Ani u Wiwinśatiego,
ni Durmukhy, Ćitraseny,
Wikarny czy innych synów
głosów radości nie słychać.

12 Czczą go woje i bramini,
wytwórcy oraz uczniowie,
jest łucznikiem, synem Drony
i opoką moich synów.

13 Dzień i noc on się radował
mową, dialogiem, dysputą,
prośbą, błaganiem, obiatą,
pieśnią, ofiarą wszelaką.

14 Wielokrotnie był uczczony
przez Satwatów, Pandów, Kurów.
Dzisiaj w domu syna Drony
nie ma głosów tak jak pierwej.

15 Przy łuczniku, synu Drony,
zawsze tancerze bywali
i śpiewacy w wielkiej liczbie,
dzisiaj głosów ich nie słychać.

16 Obóz Windy, Anuwindy
wieczorem rozbrzmiewał gwarem,
dziś nie słychać w nim odgłosów,
jak i w siedzibie Kekajów,

17 roztańczonych i radosnych,
gdzie się słyszeć zawsze dało
dźwięki pieśni i klaskania,
dzisiaj echo ich nie niesie.

18 Kapłani, pełniąc ofiary,
syna Somadatty czcili,
ów ocean osłuchania,
dzisiaj głosy ich zamilkły.

19 W domu Drony był obecny
cięciw dźwięk i hymnów świętych,
odgłos wozów, włóczni, mieczy,
dzisiaj jednak go nie słyszę.

20 Dziś nie niesie się dźwięk pieśni
pochodzących z różnych krain
ani granie instrumentów,
które zawsze rozbrzmiewały.

21 Gdy Dręczyciel* niewzruszony
przybył do nas z Upaplawji*,
pragnąc, z powodu współczucia,
dla pokoju wszystkich istot,

22 wówczas rzekłem tępakowi
Durjodhanie, o heroldzie:
„Uczyń pokój z Pandawami,
brodem będzie Wasudewie.

23 Uważam, że czas już nadszedł,
nie gardź tym, o Durjodhano.
Kiedy odmówisz Keśawie,
który błaga cię o pokój
i, chcąc dobra, oręduje,
to zwycięstwa nie osiągniesz”.

24 Odmówił jednak Daśarsze,
buhajowi wśród łuczników,
proszącemu pojednania,
udręk sobie nie chciał przydać.

25 Odrzucając moje zdanie,
słuchał opinii dwóch osób:
Duhśasany oraz Karny,
teraz głupca czas zdruzgocze.

26 Nie pragnąłem tej gry w kości,
nie pochwalał jej Widura,
nie chciał jej też król Indusu,
ani Bhiszma jej nie sprzyjał,

27 ani Śalja, Bhuriśrawas,
Purumitra, Aśwatthaman,
Dźaja, Krypa ni też Drona
gry nie chcieli, o Sańdźajo.

28 Gdyby zdania ich słuchały
moje dzieci z przyjaciółmi,
z nimi krewni i poddani,
długo mogłyby żyć w zdrowiu.

29 „W rodzie grzecznie się zwracają
k sobie, szczerym, słodkim słowem,
jednomyślni, mądrzy, dworni,
szczęścia sięgną Pandawowie.

30 Człek, co zawsze prawo waży,
wszędy w szczęściu egzystuje,
w zaświatach osiąga nawet
dobro i zadowolenie.

31 Zdolnościami zasłużyli,
by połową świata władać.
Ojców oraz przodków ziemia
po ocean jest ich również.

32 Dzieci Pandu będą trwały
zawsze na prawości drodze,
lecz wśród krewnych mamy takich,
których oni posłuchają.

33 A więc Śalja, Somadatta
oraz wielki duchem Bhiszma,
Drona, dziecię me Wikarna,
Bahlika, jak również Krypa

34 oraz inni doświadczeni
Bharatowie wielcy duchem,
gdy przemówią w naszej sprawie,
słów ich dobrych posłuchają.

35 Kto pośród nich, jak uważasz,
mógłby rzec ci coś innego?
Kryszna prawości nie rzuci.
Wszyscy ci za tobą dążą.

36 Dzieci Pandu żyją prawem,
gdybym im rzekł prawe słowo,
to wbrew niemu nie postąpią
ci szlachetni wojownicy”.

37 Tak błagałem mego syna,
gorąco, na wsze sposoby,
lecz ten głupiec mnie nie słuchał,
czas to sprawił – tak uważam.

38 Gdzie Wilczybrzuch i Ardźuna,
gdzie Satjaki z rodu Wrysznich,
gdzie Uttamaudźas z Pańćaljów,
Judhamanju niezmorzony,

39 niezwalczony Dhrysztadjumna,
Śikhandin niedosięgniony,
Aśmakowie, Kekajowie
i z Somaków Kszatradharman,

40 władca Ćedich*, Ćekitana,
syn potężny władcy Kaśi,
dzieci Draupadi, Wirata,
Drupada wielki rydwannik,
bliźniacy tygrysom równi
i doradca gromca Madhu*,

41 któżby z nimi stanął w szranki
na tym świecie, gdy żyć pragnie?
Kiedy zwolnią boski oręż,
którzy z mężów ich wstrzymają

42 poza Karną, Durjodhaną,
Śakunim, synem Subali,
Duhśasaną jako czwartym –
nie dostrzegam tu piątego.

43 Gdy wśród nich jest Wiszwaksena
na wozie, z lejcami w dłoni,
jako zbrojny woj Ardźuna –
klęska ich nie może spotkać.

44 Czyżby tych moich lamentów
nie pamiętał Durjodhana?
Teraz rzekłeś mi o śmierci
dwóch tygrysów – Bhiszmy, Drony.

45 Kiedy widzą owoc działań
przez Widurę opisany
w słowach tak wielce proroczych,
myślę, że me dzieci płaczą.

46 Dóbr Zdobywca moją armię
spali jak wzniecony ogień
suchą trawę w końcu zimy
wielkim wiatrem podsycany.

47 Bystry jesteś, o Sańdźajo,
teraz nam opowiedz o tym,
czy zadrżały wasze serca,
gdy wieczorem zadaliście
chytrze ból synowi Prythy,
zabijając Abhimanju?

48 Skrzywdziwszy Dzierżcę Gandiwy,
moje wojsko w żadnym razie
w boju znieść nie będzie w stanie
jego działań tak walecznych.

49 Cóż doradził Durjodhana?
A cóż Karna proponował?
Duhśasana? Syn Subali?
W zaszłej sprawie co radzili
moim synom oraz innym
tam zebranym, o Sańdźajo?

50 Jakie środki podjął w boju,
przez szkodliwą politykę
tępy, z chęci zysku głupi,
zaślepiony swoją złością,

51 żądny władzy i bezmyślny,
namiętnością ogarnięty –
o właściwych oraz błędnych
powiedz teraz mi, Sańdźajo.