Autorzy
Opracowali (indika 2024):
(tłumaczenie)
Andrzej Babkiewicz
(przygotowanie tekstu, skład)
Sven Sellmer
(komitet redakcyjny)
Andrzej Babkiewicz, Joanna Jurewicz, Monika Nowakowska,
Sven Sellmer, Przemysław Szczurek, Anna Trynkowska
(opracowanie redakcyjne)
Magdalena Mendys
(redakcja techniczna)
Karina Babkiewicz
Tłumaczenie finansowane w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”
w latach 2017–2023, numer projektu 0357/NPRH5/H22/84/2017.
महाभारत
Mahābhārata
7. Księga Drony (Droṇaparvan)
***
7.52-60 Przysięga (Pratijñā) /
Noc i poranek po śmierci Abhimaju
7.58 Poranne czynności Judhiszthiry – przybycie Kryszny
(Pratidina-kṛtyānavare kṛṣṇāgamana / Yudhiṣṭhira-kālya-vidhi)
Streszczenie rozdziału:
1–27 Poranne rytuały Judhiszthiry:
- budzenie muzyką i hymnami;
- namaszczenia, kąpiel;
- czczenie ognia, obdarowywanie braminów;
- oglądanie dobrowróżbnych przedmiotów;
- przyjmowanie hołdu poddanych w sali tronowej.
28–33 Wejście Kryszny do sali tronowej i towarzyszący mu zgiełk.
saṃjaya uvāca
tayoḥ saṃvadator eva
kṛṣṇadārukayos tadā |
sātyagād rajanī rājann
atha rājānvabudhyata ||7.58.1||
paṭhanti pāṇisvanikā
māgadhā madhuparkikāḥ |
vaitālikāś ca sūtāś ca
tuṣṭuvuḥ puruṣarṣabham ||7.58.2||
nartakāś cāpy anṛtyanta
jagur gītāni gāyakāḥ |
kuruvaṃśastavārthāni
madhuraṃ raktakaṇṭhinaḥ ||7.58.3||
mṛdaṅgā jharjharā bheryaḥ
paṇavānakagomukhāḥ |
āḍambarāś ca śaṅkhāś ca
dundubhyaś ca mahāsvanāḥ ||7.58.4||
evam etāni sarvāṇi
tathānyāny api bhārata |
vādayanti sma saṃhṛṣṭāḥ
kuśalāḥ sādhuśikṣitāḥ ||7.58.5||
sa meghasamanirghoṣo
mahāñ śabdo 'spṛśad divam |
pārthivapravaraṃ suptaṃ
yudhiṣṭhiram abodhayat ||7.58.6||
pratibuddhaḥ sukhaṃ supto
mahārhe śayanottame |
utthāyāvaśyakāryārthaṃ
yayau snānagṛhaṃ tataḥ ||7.58.7||
tataḥ śuklāmbarāḥ snātās
taruṇāṣṭottaraṃ śatam |
snāpakāḥ kāñcanaiḥ kumbhaiḥ
pūrṇaiḥ samupatasthire ||7.58.8||
bhadrāsane sūpaviṣṭaḥ
paridhāyāmbaraṃ laghu |
sasnau candanasaṃyuktaiḥ
pānīyair abhimantritaiḥ ||7.58.9||
utsāditaḥ kaṣāyeṇa
balavadbhiḥ suśikṣitaiḥ |
āplutaḥ sādhivāsena
jalena ca sugandhinā ||7.58.10||
hariṇā candanenāṅgam
anulipya mahābhujaḥ |
sragvī cākliṣṭavasanaḥ
prāṅmukhaḥ prāñjaliḥ sthitaḥ ||7.58.11||
jajāpa japyaṃ kaunteyaḥ
satāṃ mārgam anuṣṭhitaḥ |
tato 'gniśaraṇaṃ dīptaṃ
praviveśa vinītavat ||7.58.12||
samiddhaṃ sa pavitrābhir
agnim āhutibhis tathā |
mantrapūtābhir arcitvā
niścakrāma gṛhāt tataḥ ||7.58.13||
dvitīyāṃ puruṣavyāghraḥ
kakṣyāṃ niṣkramya pārthivaḥ |
tatra vedavido viprān
apaśyad brāhmaṇarṣabhān ||7.58.14||
dāntān vedavratasnātān
snātān avabhṛtheṣu ca |
sahasrānucarān saurān
aṣṭau daśaśatāni ca ||7.58.15||
akṣataiḥ sumanobhiś ca
vācayitvā mahābhujaḥ |
tān dvijān madhusarpirbhyāṃ
phalaiḥ śreṣṭhaiḥ sumaṅgalaiḥ ||7.58.16||
prādāt kāñcanam ekaikaṃ
niṣkaṃ viprāya pāṇḍavaḥ |
alaṃkṛtaṃ cāśvaśataṃ
vāsāṃsīṣṭāś ca dakṣiṇāḥ ||7.58.17||
tathā gāḥ kapilā dogdhrīḥ
sarṣabhāḥ pāṇḍunandanaḥ |
hemaśṛṅgī rūpyakhurā
dattvā cakre pradakṣiṇam ||7.58.18||
svastikān vardhamānāṃś ca
nandyāvartāṃś ca kāñcanān |
mālyaṃ ca jalakumbhāṃś ca
jvalitaṃ ca hutāśanam ||7.58.19||
pūrṇāny akṣatapātrāṇi
rucakān rocanāṃs tathā |
svalaṃkṛtāḥ śubhāḥ kanyā
dadhisarpirmadhūdakam ||7.58.20||
maṅgalyān pakṣiṇaś caiva
yac cānyad api pūjitam |
dṛṣṭvā spṛṣṭvā ca kaunteyo
bāhyāṃ kakṣyām agāt tataḥ ||7.58.21||
tatas tasya mahābāhos
tiṣṭhataḥ paricārakāḥ |
sauvarṇaṃ sarvatobhadraṃ
muktāvaiḍūryamaṇḍitam ||7.58.22||
parārdhyāstaraṇāstīrṇaṃ
sottaracchadam ṛddhimat |
viśvakarmakṛtaṃ divyam
upajahrur varāsanam ||7.58.23||
tatra tasyopaviṣṭasya
bhūṣaṇāni mahātmanaḥ |
upajahrur mahārhāṇi
preṣyāḥ śubhrāṇi sarvaśaḥ ||7.58.24||
yuktābharaṇaveṣasya
kaunteyasya mahātmanaḥ |
rūpam āsīn mahārāja
dviṣatāṃ śokavardhanam ||7.58.25||
pāṇḍaraiś candraraśmyābhair
hemadaṇḍaiś ca cāmaraiḥ |
dodhūyamānaḥ śuśubhe
vidyudbhir iva toyadaḥ ||7.58.26||
saṃstūyamānaḥ sūtaiś ca
vandyamānaś ca bandibhiḥ |
upagīyamāno gandharvair
āste sma kurunandanaḥ ||7.58.27||
tato muhūrtād āsīt tu
bandināṃ nisvano mahān |
nemighoṣaś ca rathināṃ
khuraghoṣaś ca vājinām ||7.58.28||
hrādena gajaghaṇṭānāṃ
śaṅkhānāṃ ninadena ca |
narāṇāṃ padaśabdaiś ca
kampatīva sma medinī ||7.58.29||
tataḥ śuddhāntam āsādya
jānubhyāṃ bhūtale sthitaḥ |
śirasā vandanīyaṃ tam
abhivandya jagatpatim ||7.58.30||
kuṇḍalī baddhanistriṃśaḥ
saṃnaddhakavaco yuvā |
abhipraṇamya śirasā
dvāḥstho dharmātmajāya vai |
nyavedayad dhṛṣīkeśam
upayātaṃ mahātmane ||7.58.31||
so 'bravīt puruṣavyāghraḥ
svāgatenaiva mādhavam |
arghyaṃ caivāsanaṃ cāsmai
dīyatāṃ paramārcitam ||7.58.32||
tataḥ praveśya vārṣṇeyam
upaveśya varāsane |
satkṛtya satkṛtas tena
paryapṛcchad yudhiṣṭhiraḥ ||7.58.33||
Sańdźaja rzekł:
1 Kiedy Kryszna i Daruka
tak ze sobą rozmawiali,
noc zdążała ku końcowi
i Król Prawa się przebudził.
2 Heroldzi, piewcy, bardowie
klaskali, recytowali
i dar z miodu* przedkładając,
sławili byka wśród ludzi.
3 Tancerki przed nim tańczyły,
minstrele śpiewali pieśni,
sławiące rodzinę* Kurów,
dźwięcznie, słodkimi głosami.
4 W kotły, bębny, tarabany,
trąby, rogi i cymbały,
werble, konchy i piszczałki
o donośnych wielce tonach,
5 w te i inne instrumenty
muzycy w wielkiej radości
uderzyli i zadęli,
zręczni, dobrze wyszkoleni.
6 Dźwięk podobny gromom z chmury
pod niebiosa aż wędrował
i przebudził Judhiszthirę,
gdy spał pierwszy pośród władców.
7 Ze szczęsnego snu się zbudził,
powstał z łoża wygodnego,
by ku powinnościom ruszyć,
udał się zażyć kąpieli.
8 Setka i ośmiu służących
wykąpanych, w białych szatach,
młodych ze złotymi dzbany
pełnymi stało w pobliżu.
9 W zwiewne szaty przyodziany
na siedzisku pysznym zasiadł
i wziął kąpiel w płynach z hymnem,
w zapach sandału* bogatych.
10 Słudzy silni, wielce biegli
olejkami go maścili,
potem zaś go opłukali
wodą wonną jak perfumy.
11 Kiedy żółty sandał członki
barczystego przyozdobił,
z wieńcem, w nieskażonych szatach,
złożył dłonie, na wschód stanął.
12 Kunti syn wyszeptał modły,
podążając ścieżką świętych,
do ołtarza ogniowego
on z pokorą się przybliżył.
13 Gdy hymnami i obiatą
przeczystą już ogień uczcił
rozniecony jak należy,
to opuścił namiot ognia.
14 Wówczas do drugiej komnaty
wkroczył buhaj wśród monarchów,
tam braminów dwójzrodzonych,
znawców Wedy, byków ujrzał.
15 Wstrzemięźliwych, obeznanych
w Wedzie, ślubach i ofierze,
słońca wielbicieli tysiąc
i tysięcy osiemnaście.
16 Pełnym ziarnem i kwiatami
sprawił, że śpiewali hymny,
i braminów obdarował
miodem, masłem, owocami
najlepszymi, pomyślnymi.
17 Wręczył każdemu z kapłanów
po monecie szczerozłotej,
setkę koni przyzdobionych,
szaty drogie i jałmużnę.
18 Dał też czerwonawe krowy,
cielne, o srebrnych racicach,
białorogie, dobrze dojne,
potem w prawo ich okrążył.
19 Swastyki, co szczęście dają,
i inne złote diagramy,
girlandy i dzbany z wodą,
płomień pożeracza obiat*,
20 naczynia z calutkim ziarnem
i przedmioty dobrowróżbne,
panny pięknie przystrojone,
jogurt, masło, wodę z miodem,
21 jak również pomyślne ptaki,
wszystko, co jest kultu godne,
ujrzał lub dotknął syn Kunti
i wszedł do zewnętrznej sali.
22 Tam czekali już służący
na króla o długich rękach
i złoty, cudny w szczegółach,
w chryzoberyl, perły zdobny,
23 pokryty orężem przednim,
boski, o cennym poszyciu,
z tronów najprzedniejszy wnieśli,
co go zrobił cieśla bogów.
24 Gdy zasiadł, słudzy podali
ozdoby wielkiemu duchem,
drogocenne, jaśniejące,
sprowadzone z wszech stron świata.
25 Przyodziany, ozdobiony
Kunti syn w swym duchu wielki,
swą postacią, królu ziemi,
wrogów rozpacz potęgował.
26 Białymi miotłami z pukli
blasku księżyca promieni,
z rączką złotą wachlowany
był jak chmura z błyskawicą.
27 Wysławiany przez heroldów,
przez gandharwów opiewany
i przez bardów zachwalany,
siedział ulubieniec Kurów.
28 Przez chwil parę zgiełk ogromny
bardów wszędzie było słychać,
kół obręczy przy rydwanach
oraz odgłos końskich kopyt.
29 Głosy dzwonków w zbrojach słoni,
brzmienie konch dętych donośnie,
miarowy tupot piechoty
całą ziemię rozedrgały.
30 Do wewnętrznych komnat wkroczył,
na kolana padł na ziemię
i skłonił głowę odźwierny
przed czcigodnym panem świata.
31 W kolczykach, z przypiętym mieczem,
młody, w przytroczonej zbroi,
pokłon złożył swoim czołem
przed potomkiem Boga Prawa
i oznajmił szlachetnemu
o przybyciu Hryszikeśi*.
32 Tygrys wśród ludzi zarządził:
„Przywitajmy więc Madhawę*,
miód do picia* i siedzisko
niechaj dadzą czcigodnemu”.
33 Wprowadziwszy syna Wrysznich,
posadziwszy go na tronie,
należycie go przywitał,
sam będąc przezeń witany,
i zapytał Judhiszthira.