Autorzy

Opracowali (indika 2024):
(tłumaczenie)

Andrzej Babkiewicz
(przygotowanie tekstu, skład)
Sven Sellmer
(komitet redakcyjny)
Andrzej Babkiewicz, Joanna Jurewicz, Monika Nowakowska,
Sven Sellmer, Przemysław Szczurek, Anna Trynkowska
(opracowanie redakcyjne)
Magdalena Mendys
(redakcja techniczna)
Karina Babkiewicz
Tłumaczenie finansowane w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”
w latach 2017–2023, numer projektu 0357/NPRH5/H22/84/2017.

महाभारत

Mahābhārata

7. Księga Drony (Droṇaparvan)

***

7.32-52 Zabicie Abhimanju (Abhimanyu-vadha) /
Trzynasty dzień bitwy

7.34 Abhimanju obiecuje przerwać szyk Drony
(Abhimanyupratijñā)

Streszczenie rozdziału:

1–10 Lista wojowników, którzy atakują Dronę – opis siły preceptora, który ich wszystkich powstrzymuje.
11–17 Judhiszthira prosi Abhimanju o przełamanie szyku, czego mogą dokonać jedynie cztery osoby: Abhimanju, Ardźuna, Kryszna i Pradjumna.
18–23 Abhimanju wyjaśnia, że wie jak przełamać ów szyk, ale nie potrafi z niego wyjść, Judhiszthira i Bhima zapewniają, że podążą za nim.
24–29 Abhimanju zgadza się przełamać szyk i przynagla Sumitrę, by prowadził jego rydwan ku wojskom Drony.

saṃjaya uvāca
tad anīkam anādhṛṣyaṃ
bhāradvājena rakṣitam |
pārthāḥ samabhyavartanta
bhīmasenapurogamāḥ ||7,34.1||

sātyakiś cekitānaś ca
dhṛṣṭadyumnaś ca pārṣataḥ |
kuntibhojaś ca vikrānto
drupadaś ca mahārathaḥ ||7,34.2||

ārjuniḥ kṣatradharmā ca
bṛhatkṣatraś ca vīryavān |
cedipo dhṛṣṭaketuś ca
mādrīputrau ghaṭotkacaḥ ||7,34.3||

yudhāmanyuś ca vikrāntaḥ
śikhaṇḍī cāparājitaḥ |
uttamaujāś ca durdharṣo
virāṭaś ca mahārathaḥ ||7,34.4||

draupadeyāś ca saṃrabdhāḥ
śaiśupāliś ca vīryavān |
kekayāś ca mahāvīryāḥ
sṛñjayāś ca sahasraśaḥ ||7,34.5||

ete cānye ca sagaṇāḥ
kṛtāstrā yuddhadurmadāḥ |
samabhyadhāvan sahasā
bhāradvājaṃ yuyutsavaḥ ||7,34.6||

samavetāṃs tu tān sarvān
bhāradvājo 'pi vīryavān |
asaṃbhrāntaḥ śaraugheṇa
mahatā samavārayat ||7,34.7||

mahaughāḥ salilasyeva
girim āsādya durbhidam |
droṇaṃ te nābhyavartanta
velām iva jalāśayāḥ ||7,34.8||

pīḍyamānāḥ śarai rājan
droṇacāpaviniḥsṛtaiḥ |
na śekuḥ pramukhe sthātuṃ
bhāradvājasya pāṇḍavāḥ ||7,34.9||

tad adbhutam apaśyāma
droṇasya bhujayor balam |
yad enaṃ nābhyavartanta
pāñcālāḥ sṛñjayaiḥ saha ||7,34.10||

tam āyāntam abhikruddhaṃ
droṇaṃ dṛṣṭvā yudhiṣṭhiraḥ |
bahudhā cintayām āsa
droṇasya prativāraṇam ||7,34.11||

aśakyaṃ tu tam anyena
droṇaṃ matvā yudhiṣṭhiraḥ |
aviṣahyaṃ guruṃ bhāraṃ
saubhadre samavāsṛjat ||7,34.12||

vāsudevād anavaraṃ
phalgunāc cāmitaujasam |
abravīt paravīraghnam
abhimanyum idaṃ vacaḥ ||7,34.13||

etya no nārjuno garhed
yathā tāta tathā kuru |
cakravyūhasya na vayaṃ
vidma bhedaṃ kathaṃ cana ||7,34.14||

tvaṃ vārjuno vā kṛṣṇo vā
bhindyāt pradyumna eva vā |
cakravyūhaṃ mahābāho
pañcamo 'nyo na vidyate ||7,34.15||

abhimanyo varaṃ tāta
yācatāṃ dātum arhasi |
pitṝṇāṃ mātulānāṃ ca
sainyānāṃ caiva sarvaśaḥ ||7,34.16||

dhanaṃjayo hi nas tāta
garhayed etya saṃyugāt |
kṣipram astraṃ samādāya
droṇānīkaṃ viśātaya ||7,34.17||

abhimanyur uvāca
droṇasya dṛḍham avyagram
anīkapravaraṃ yudhi |
pitṝṇāṃ jayam ākāṅkṣann
avagāhe bhinadmi ca ||7,34.18||

upadiṣṭo hi me pitrā
yogo 'nīkasya bhedane |
notsahe tu vinirgantum
ahaṃ kasyāṃ cid āpadi ||7,34.19||

yudhiṣṭhira uvāca
bhindhy anīkaṃ yudhā śreṣṭha
dvāraṃ saṃjanayasva naḥ |
vayaṃ tvānugamiṣyāmo
yena tvaṃ tāta yāsyasi ||7,34.20||

dhanaṃjayasamaṃ yuddhe
tvāṃ vayaṃ tāta saṃyuge |
praṇidhāyānuyāsyāmo
rakṣantaḥ sarvatomukhāḥ ||7,34.21||

bhīma uvāca
ahaṃ tvānugamiṣyāmi
dhṛṣṭadyumno 'tha sātyakiḥ |
pāñcālāḥ kekayā matsyās
tathā sarve prabhadrakāḥ ||7,34.22||

sakṛd bhinnaṃ tvayā vyūhaṃ
tatra tatra punaḥ punaḥ |
vayaṃ pradhvaṃsayiṣyāmo
nighnamānā varān varān ||7,34.23||

abhimanyur uvāca
aham etat pravekṣyāmi
droṇānīkaṃ durāsadam |
pataṃga iva saṃkruddho
jvalitaṃ jātavedasam ||7,34.24||

tat karmādya kariṣyāmi
hitaṃ yad vaṃśayor dvayoḥ |
mātulasya ca yā prītir
bhaviṣyati pituś ca me ||7,34.25||

śiśunaikena saṃgrāme
kālyamānāni saṃghaśaḥ |
adya drakṣyanti bhūtāni
dviṣatsainyāni vai mayā ||7,34.26||

yudhiṣṭhira uvāca
evaṃ te bhāṣamāṇasya
balaṃ saubhadra vardhatām |
yas tvam utsahase bhettuṃ
droṇānīkaṃ sudurbhidam ||7,34.27||

rakṣitaṃ puruṣavyāghrair
maheṣvāsaiḥ prahāribhiḥ |
sādhyarudramarutkalpair
vasvagnyādityavikramaiḥ ||7,34.28||

saṃjaya uvāca
tasya tad vacanaṃ śrutvā
sa yantāram acodayat |
sumitrāśvān raṇe kṣipraṃ
droṇānīkāya codaya ||7,34.29||

Sańdźaja rzekł:
1 Na tę armię niezrównaną,
którą chronił Bharadwadźa,
dzieci Prythy szarżowały,
mając z przodu Bhimasenę.

2 Wnuk Pryszaty Dhrysztadjumna,
Satjaki i Ćekitana,
i zwycięski Kuntibhodźa
oraz rydwannik Drupada,

3 syn Ardźuny, Kszatradharman,
wielce mężny Bryhatkszatra,
władca Ćedich Dhrysztaketu,
Ghatotkaća, dzieci Madri,

4 i potężny Judhamanju,
Śikhandin niezwyciężony,
Uttamaudźas niezmożony
oraz Wirata rydwannik,

5 wściekli synowie Draupadi,
mężne dziecię Śiśupali*,
Kekajowie wielkiej mocy,
Sryńdźajowie tysiącami,

6 ci i inni z zastępami,
zbrojni, bitwą opętani,
żywiołowo nacierali,
pragnąc walczyć z Bharadwadźą.

7 Lecz potężny Bharadwadźa
wszystkich, którzy się zebrali,
bełtów swych rzęsistym deszczem
bez paniki sam powstrzymał.

8 Niczym wód wezbrana rzeka
sięga góry nieprzepartej,
oni szturmowali Dronę
tak jak morze swoje brzegi.

9 Cierpiąc od strzał wypuszczonych
z łuku Drony, władco ziemi,
Pandawowie Bharadwadźi
pola wkrótce ustąpili.

10 Ujrzeliśmy owo cudo –
wielką siłę ramion Drony,
Pańćalowie z Sryńdźajami
podejść k niemu nie zdołali.

11 Judhiszthira Dronę zoczył,
gdy się zbliżał rozjuszony,
i rozmyślać począł żywo,
jak tu go zatrzymać można.

12 Uznał wszakże Judhiszthira,
że nikt Drony nie pokona,
i to brzemię niemożebne
na Subhadry syna włożył.

13 Tak to rzekł do Abhimanju,
mocarnego mężów gromcy,
który ni od Wasudewy,
ni Phalguny nie był słabszym:

14 „Uczyń, miły, by Ardźuna,
gdy przybędzie, nas nie łajał,
wszak nie wiemy, jak dokonać
przełamania szyku koła.

15 Jeno waść, Ardźuna, Kryszna
i Pradjumna władni złamać
ów szyk koła, o barczysty,
nie ma nikogo piątego.

16 Abhimanju, mój ty drogi,
dar proszącym dać winieneś,
ojcom oraz swoim stryjom,
jako również wszystkim wojom.

17 By Ardźuna nas nie zrugał,
kiedy, miły, wróci z boju,
chyżo pocisk założywszy,
poślij go w ów hufiec Drony”.

Abhimanju rzekł:
18 Drony ten najlepszy z szyków
niewzruszony i stabilny,
chcąc wiktorii ojców, przerwę,
w boju chyżo weń wkraczając.

19 Ojciec mój sposób objawił,
jak mam przerwać szyk bojowy,
wszak niezdolnym jest wyjść z niego,
gdy nieszczęście jakieś spotkam.

Judhiszthira rzekł:
20 Przerwij szyk, pierwszy wśród wojów,
i nam otwórz przejście w niego,
my za tobą podążymy,
dzięki temu, miły, wyjdziesz.

21 Tyś jest równy Dóbr Zdobywcy,
ciebie postawimy z przodu,
my za tobą pośpieszymy,
z każdej strony ochraniając.

Bhima rzekł:
22 Ja podążę tuż za tobą,
Dhrysztadjumna i Satjaki,
Pańćalowie, Kekajowie,
Matsjowie, Prabhadrakowie.

23 A gdy raz ów szyk rozewrzesz,
rwać będziemy już go władni
i weń wchodząc wciąż na nowo,
wytracimy przednich wojów.

Abhimanju rzekł:
24 Wkroczę zatem w ten szyk Drony,
niemożliwy do przerwania,
jak ćma* gniewna wpada w ogień,
co to wszem stworzeniem włada.

25 Czyn ów, który dzisiaj spełnię,
dobro klanom dwóm przyniesie –
równie wuja uraduje,
jak i ojca zadowoli.

26 Dziś zobaczą wsze istoty,
jako ja, choć jeszcze dziecię,
sam jeden w boju wytracę
hordy wrogich wojowników.

Judhiszthira rzekł:
27 Niechaj wzrasta twoja siła,
gdyś tak rzekł, synu Subhadry,
jeśliś zdolnym jest przełamać
ów niezłomny oddział Drony,

28 osłaniany przez łuczników
jak tygrysy napastliwych,
równych Sadhjom, Rudrom, Wiatrom*,
z siłą Wasów, Ognia, Słońca.

Sańdźaja rzekł:*
29 Gdy usłyszał jego słowa,*
wówczas przynaglił woźnicę:*
„Szybko pognaj, o Sumitro,*
konie ku szykowi Drony!”.