7.19. Szyk orła

Sańdźaja rzekł:
1 Drona, dziecię Bharadwadźi
całą ową noc przepędził
na rozmowach nieprzerwanych
z księciem Sujodhaną, królu.

2 Gdy już przygotował starcie
Parthy z tymi, co przyrzekli,
i syn Prythy uszedł z placu,
tak by z nimi się sparować,

3 Drona na czele korpusu
na Pandawów wielką armię
natarł, o pierwszy z Bharatów,
aby schwytać Króla Prawa.

4 Gdy szyk orła* ujrzał, który
Bharadwadźa wyrychtował,
Judhiszthira odpowiedział
połowy okręgu szykiem.

5 Dziobem orła był rydwannik,
sam potężny Bharadwadźa*,
jego głową Durjodhana
z braćmi zań zdążającymi.

6 Zaś oczyma Krytawarman
i Gautama*, przedni łucznik.
Bhutawarman, Kszemaśarman
oraz mężny Karakarsza,

7 Kalingowie, Sinhalowie,
dzielni wschodni Abhirowie,
Śakowie, Daśerakowie,
Jawanowie, Kambodźowie,
z nimi też Hansapadowie,

8 Madrowie, Śurasenowie,
Kekajowie, Daradarzy,
z wozami, słoniami, końmi
i potokiem pieszych wojów,
setki ich, nawet tysiące
w szyi orła się znaleźli.

9 Bhuriśrawas, Śala, Śalja,
Somadatta i Bahlika
w otoczeniu jednej armii
w prawym skrzydle się stawili.

10 Winda oraz Anuwinda
i z Kambodźów Sudakszina,
w lewym skrzydle się stawili
z Drony synem na swym czele.

11 Kalingowie, Sambaszthowie,
Magadhowie, Madrakowie,
Paundrakowie, Wasatjowie,
i górale. Gandharczycy,
co przewodził im Śakuni,
stali tam, gdzie grzbiet był orła.

12 Karna, dziecię Chmurodzielcy,
z familią, bliskimi, dziećmi
oraz wielką armią stanął
w ogonie, proporce wzniósłszy.

13 Dźajadratha, Bhimaratha,
Samjatrikasabha, Dźaja,
Bhumińdźaja, Wryszakratha,
mocarny Niszadhów władca,

14 wszyscy w boju doświadczeni,
otoczeni wielką siłą,
darząc czcią brahmana światy,
ponad szykiem się stawili.

15 Szyk, co Drona go ustawił
z pieszych, koni, wozów, słoni,
sunął na kształt oceanu
spiętrzonego huraganem.

16 Z jego skrzydeł oraz lotek
wypadali harcownicy
niczym chmury z błyskiem, grzmotem,
podczas lata, we wsze strony.

17 W centrum szyku Pragdźjotisza*
jaśniał, siedząc na swym słoniu
podług zasad uzbrojonym,
jak wschodzący Światłodzierżca.

18 Ponad królem był niesiony
parasol z wieńcami biały
niczym księżyc podczas pełni,
otoczony Plejadami.

19 Słoń szaleństwem oślepiony
blask miał pryzmy antymonu
tak jak czarna wielka góra
obmywana wartkim deszczem.

20 Otaczali go górale,
liczni władcy, bohaterzy,
zdobni w oręż najprzedniejszy,
niczym Śakrę zastęp bogów.

21 Kiedy ujrzał Judhiszthira
ten nadludzki szyk bojowy
wrogom niedostępny w boju,
tak do wnuka rzekł Pryszaty*:

22 „Taką tu strategię obmyśl,
by mnie bramin nie pochwycił,
o panie, którego konie
gołębiową mają barwę”.

Dhrysztadjumna rzekł:
23 „Dobry władco, w moc nie pójdziesz
Drony, choć się będzie starał.
Dzisiaj Dronę ja powstrzymam
razem z jego zastępami.

24 Synu Kurów, pókim żywy,
niepokoić się nie musisz,
żadną miarą Drona w walce
nie jest zdolnym mnie pokonać”.

Sańdźaja rzekł:
25 Po tych słowach puścił strzały
ów mocarny syn Drupady,
co ma gołębiowe konie,
i sam rzucił się ku Dronie.

26 Ujrzał widok mu niemiły –
Dhrysztadjumnę, jak nadciągał,
i na chwilę pomarkotniał
Drona z sercem niezbyt radym.

27 Również zoczył to Durmukha,
twoje dziecię, gromca wrogów,
i zatrzymał Dhrysztadjumnę,
pragnąc radość sprawić Dronie.

28 Potyczka Durmukhy śmiałka
z wnukiem Pryszaty, Bharato,
wielkim echem się rozniosła,
gdyż ich zręczność równą była.

29 Wnuk Pryszaty bełtów siecią
Durmukhę otoczył chybko
i potomka Bharadwadźi*
wartką rzeką strzał powstrzymał.

30 Wstrzymanego Dronę ujrzał
twój syn i wysiłki zwiększył,
różnych kształtów strzał potokiem
wnet Parszatę skonfundował.

31 Gdy ci dwaj się sparowali –
syn Pańćalów i mąż z Kurów,
Drona wojska Judhiszthiry
wielce gnębił swymi strzały.

32 Niczym wiatr rozrywa chmury,
wiejąc ku nim z każdej strony,
tak też armia syna Prythy
rwała się w rozlicznych miejscach.

33 Przez chwil parę owa walka
cudna była do wejrzenia,
w mgnieniu oka się zmieniła
w szał wyzbyty wszelkich granic.

34 Czy swój to, czy wróg, o królu,
wzajem się nie rozróżniali,
domysłami, poszlakami
w potyczce się kierowano.

35 W klejnotach*
w biżuterii, w mieczach, tarczach,
odbijały się promienie
podobne barwą do słońca.

36 Zarys wozów, koni, słoni
wszem upstrzony chorągwiami
przypominał chmur zastępy
w nieba armii rozmieszczone.

37 Ludzie ludzi mordowali,
rosłe zaś rumaki – konie,
rydwannicy – rydwanników,
a znów słonie – wraże słonie.

38 Sroga walka rozgorzała
przez chwil parę, wielce wściekła,
słoni z godłem uniesionym
ze słoniami najlepszymi.

39 Gdy na siebie napierały
i ciągnęły się nawzajem,
z tarcia ciosów i uderzeń
ogień powstał snuty dymem.

40 Ich sztandary zdruzgotane,
ciosy ogniem się zajęły,
były jak deszczowe chmury
ciągnące po niebie z gromem.

41 Gdy zbiegały, nacierały
i ryczały mnogie słonie,
obsypały całą ziemię
jak jesienne niebo chmury.

42 Kiedy deszcz strzał i oszczepów
spadał i przeszywał słonie,
wówczas wielki ryk się podniósł
jak grzmot chmur podczas potopu.

43 Jedne dzidą uderzone,
wielkie bestie, strzałą kłute,
w strachu drżały, reszta biegła
ku odgłosom pobratymców.

44 Ciosami przez inne słonie
dźgnięte co niektóre bestie,
ryki bólu wydawały
niczym gromy niespodziane.

45 Jedne z nich pod prąd dążyły,
gdy je inne porywały,
bite znowu zawracały,
nakłaniane ostrym hakiem.

46 Poganiacze poganiaczy
szyli piką lub strzałami,
wypuściwszy oręż, haki,
ci ze słoni w dół spadali.

47 Słonie pozbawione jeźdźców
pierzchały w bezładzie, rycząc
niczym chmury rozrywane,
wzajem na siebie wpadały.

48 Orężem trafione tęgim,
trupy w trokach unosiły,
biegały we wszystkie strony,
jakby nieudomowione.

49 Już pobite i wciąż bite
piką, dzidą czy toporem,
padały w cierpienia spazmach
bestie podczas owej rzezi.

50 Ich ciałami niczym góry,
które zewsząd upadały,
gwałtownie smagana ziemia
dygotała i jęczała.

51 Ze słoniami leżącymi,
wraz z jeźdźcami, sztandarami,
ziemia piękną się zdawała
jakby góry ją zdobiły.

52 Poganiacze z rozpłataną
piersią przez niedźwiedzie strzały,
te z rydwanów uwolnione,
piki z bodźcem z rąk puszczali.

53 Słonie, płacząc jak żurawie,
szyte groty żelaznymi,
we wsze strony uciekały,
gniotąc wrogów, jak i swoich.

54 Słoni, koni, rydwanników
ciał powodzią wszem pokryta
ziemia, królu, w krąg się stała
błotem z mięsa i posoki.

55 Rozgniatani kłów razami
i przez słonie rozwlekani
trwali woje na rydwanach
kół wyzbytych lub z kołami.

56 Wozy znów bez rydwanników,
konie jeźdźców pozbawione,
słonie z ludźmi zabitymi
bełtami pędzone gnały.

57 Ojciec syna w niej mordował
lub też syn szlachtował ojca,
w tej batalii chaotycznej
nikt już nie mógł nic rozeznać.

58 Aż po kostki tkwili ludzie
w błocie, które z krwi powstało,
jak figowce przepotężne
w leśny pożar pochwycone.

59 W krwi tonęły parasole,
zbroje, szaty, materiały
i wojenne te sztandary,
posoką zbrukane wszystko.

60 Ciała martwych wojowników,
rumaki, rydwanów szczątki,
kół obręcze je wgniatały
i je w błocie przekręcały.

61 Z prądem słoni w wielkim pędzie,
z wodorostem martwych ludzi,
i z rydwanów wirem grzmiącym
morzem stało się rycerstwo.

62 Łaknąc bogactw i zwycięstwa,
w wielkich łodziach swych rydwanów,
woje w morzu się nurzali
lecz trzeźwości nie tracili.

63 Nikt wśród wojów znamienitych,
deszczem strzał kąsanych wszędy,
gdy trafiony, przytomności
już odzyskać nie był w stanie.

64 Kiedy walka się toczyła,
sroga i przerażająca,
omroczywszy wrogów, Drona
rzucił się ku Judhiszthirze.