7.9. Strapienia Dhrytarasztry

Waiśampajana rzekł:
1 Prosząc tak woźnicy syna,
z duszą żalem umęczoną,
bez nadziei na zwycięstwo,
Dhrytarasztra padł na ziemię.

2 Kiedy runął nieprzytomny,
słudzy lico mu spryskali
chłodną wodą z wonnościami,
potem zaś go wachlowali.

3 Gdy zwiedziały się kobiety,
że przytomność on utracił,
zewsząd króla otoczyły,
rąk dotykiem kojąc ciało.

4 A gdy władcę ocuciły
zapłakane przednie z niewiast,
delikatnie go uniosły
i na tronie usadziły.

5 Władca zasiadł na swym tronie,
ogarnięty wciąż słabością,
trwał niezdolny, by się ruszyć,
wachlowany z każdej strony.

6 Gdy świadomość z wolna zyskał,
drżąc na ciele, władca ziemi,
pytał syna Gawalgany,
w zgodzie z rzeczą, po kolei:

7 „Gdy ten, który nie ma wrogów*,
wzeszedł jak na niebie słońce,
odpędzając noc z gwiazdami*,
któż od Drony go odgrodził?

8 Jest jak słoń podczas amoku*,
wściekły oraz rozpędzony,
kiedy płonąc z namiętności,
traci wszystkie wrogie słonie,
w stadzie samic podnieconych,
sam nie zmorzon przez rywali.

9 Samojeden długoręki,
prawy i stanowczy w walce,
mężny, najprzedniejszy z ludzi
mógłby swym złowieszczym wzrokiem
spalić armię Durjodhany
oraz innych bohaterów.

10 On, co niesie śmierć spojrzeniem,
chroni siebie przednim łukiem,
naznaczony do zwycięstwa,
wstrzemięźliwy, poważany –
którzy spośród licznych wojów
zatrzymali Judhiszthirę?

11 Którzy to z rycerstwa mego
z synem Kunti się spotkali,
niewzruszonym, znamienitym,
co tygrysem jest wśród ludzi,
włada łukiem najprzedniejszym
i pokonać go nie można?

12 Gdy na Dronę on napadał,
atakował w wielkim pędzie.
Którzy z wojów zatrzymali
Bhimasenę, gdy nadciągał?

13 Rydwannik Bibhatsu dzielny*
wygląd chmury ma burzowej,
wszędy ciska grzmiące gromy
jak chmurzysko błyskawice.

14 Spuścił on strzał swych opady
niczym deszcze Darodawca*,
bełtami wypełnił przestwór,
ten, co pierwszą z małp ma w godle*,
i nasycił strony świata
hukiem kół na tafli ziemi.

15 Łuk jak grom posiada srogi,
powóz jego jak chmur hurma,
grzmiący hałas koła czynią,
odgłos strzał radością syci.

16 Od burzowych chmur gniewniejszy,
pędzi szybko tam, gdzie zechce,
trafia we wrażliwe punkty,
grzmi, łuk dzierży, krew dlań wodą.

17 Zalał wszędy całą ziemię,
pokrył ją szczątkami ludzi,
grzmiąc maczugą, wielce dziki,
jest wyzwaniem Durjodhany*.

18 Gdy Zwycięzca* wszystkich pokrył
strzałami o sępich piórach,
ostrzonymi na kamieniu,
zmyślny, dzierżąc łuk Gandiwę,
czy zadrżały wasze serca?

19 Któż wśród was nie stracił werwy,
gdy usłyszał dźwięk Gandiwy,
wywołany przez Ardźunę
podczas starcia gwałtownego?

20 Czy Zdobywca Dóbr* strzałami
nie przegonił was od Drony?
Jest on wiatrem, co gna chmury,
wichrem, co sitowie kładzie.
Który z mężów w boju zdolny
znieść jest pęd Gandiwy dzierżcy?

21 Kiedy drżała wielka armia,
a strach dotknął bohaterów,
którzy Drony nie rzucili?
Którzy podli pierzchli w strachu?

22 Złożywszy na szali życia,
którzy poszli k śmierci przykrej
pod postacią Dóbr Zdobywcy,
co nadludzi gromi w boju?

23 Armia ma nie zdzierży pędu
tego, kto ma białe konie,
ani też Gandiwy grzmienia
niczym chmury monsunowej.

24 Jeśli wojem jest Zdobywca,
Wiszwaksena* zaś woźnicą,
rydwan, który ich unosi,
ważę za niepokonany
przez bogów i antybogów*.

25 Delikatny, bohaterski,
młody, piękny dziedzic Pandu,
mądry, zręczny i roztropny,
w walce zaś prawdziwie dzielny.

26 Głośny ryk wydając z piersi,
wprawił w drżenie wszystkich Kurów,
gdy Nakula mądry ruszył,
którzy z mężów go wstrzymali?

27 Gdy nadciągał Sahadewa
wściekły, jak wąż jadowity,
czynił pogrom pośród wrogów,
ów zwycięzca niezmorzony.

28 Śluby szlachty* zawsze spełnia,
jego strzały nie zawodzą,
skromny, lecz niezwyciężony,
kiedy ruszył wprost na Dronę,
którzy z mężów go wstrzymali?

29 Zgromił armię on ogromną
krainy Sauwira władcy,
spośród Bhodźów wziął królową,
doskonałą w każdym calu.

30 Niezłomność, waleczność, prawda,
oddanie uczniowskim ślubom* –
wszystkie cnoty wiecznie trwają
w tym buhaju Jujudhanie.

31 Silny, prawy w swoich dziełach,
niezłomny, niezwyciężony,
w walce równy Wasudewie*,
bo od niego wszak nie różny.

32 Pod komendą Dóbr Zdobywcy
pełnił służbę preceptora,
Prythy dziecku równy w łuku –
kto odciągnął go od Drony?

33 Najprzedniejszy mąż wśród Wrysznich*
bohater wśród dzierżców łuku,
równy Ramie* jest w dzielności,
w sławie i w orężem walce.

34 Niezłomność, kontrola, prawda,
męstwo i uczniowskie śluby –
tak jak trójświat jest w Keśawie*,
wszystkie cechy te wspaniałe
w potomku Satwatów znajdziesz.

35 Wszelkie cnoty on posiada,
zmóc nie mogli go bogowie,
gdy nacierał wielki łucznik,
którzy z mężów go wstrzymali?

36 Pierwszy woj pośród Pańćalów,
ukochany przednich rodów,
najwspanialsze czyny spełnia
pośród boju Uttamaudźas.

37 Dla korzyści Dóbr Zdobywcy,
a dla mojej działa szkody.
Przypomina boga śmierci,
słońca, bogactw, wód i niebian*.

38 Zwany wielkim rydwannikiem,
w walce gdy na Dronę ruszył,
by w zamęcie umrzeć gotów,
którzy z mężów go wstrzymali?

39 On samotnie zbiegł od Ćedich,
aby wesprzeć synów Pandu,
gdy się zbliżał Dhrysztaketu,
kto od Drony go odgrodził?

40 Bohaterski zaś Ketuman
zabił księcia Sudarśanę
na zachodniej gór przełęczy,
kto od Drony go odgrodził?

41 Tygrys ów, niewiasta pierwej,
znawca cnót, a także przywar,
Śikhandin, syn Jadźńaseny,
z nieskalaną myślą w boju,

42 był przyczyną śmierci w bitwie
szlachetnego Dewawraty*.
Kiedy zwrócił się ku Dronie,
którzy z mężów go wstrzymali?

43 Dóbr Zdobywcy pierwszorzędne
cechy w woju tym spoczęły,
w nim przebywa wiecznie oręż,
ślub uczniowski oraz prawda.

44 W męstwie jest jak Wasudewa,
w sile Dóbr Zdobywcy równy,
blaskiem słońce przypomina,
w rozumie Bryhaspatiego.

45 Gdy zwrócony k Dronie ruszył
wielki duchem Abhimanju
jak śmierć o rozwartej paszczy,
którzy z mężów go wstrzymali?

46 Syn Subhadry, wrogów gromca,
młody, o jutrzenki blasku,
kiedy Dronę atakował,
czy zadrżały wasze serca?

47 Tygrysy, Draupadi dzieci,
jak ku morzu strugi Sindhu*,
tak na Dronę nacierali,
kto tych mężów wstrzymał w boju?

48 Chłopcy ci na lat dwanaście
porzucili swe zabawy,
w domu Bhiszmy zamieszkali,
szkoląc się w wojennym dziele,
srogich ślubów przestrzegając.

49 Kszatrańdźaja, Kszatradewa,
Kszatradharman oraz Manin,
mężne dzieci Dhrysztadjumny –
kto odciągnął ich od Drony?

50 Wielki łucznik Ćekitana –
Wryszni bardziej go cenili
niźli setkę wojów w boju –
kto odciągnął go od Drony?

51 Anadhryszti* rad w swym sercu,
Wryddhakszemy syn, co zdobył
w walce żonę od Kalingów –
kto odciągnął go od Drony?

52 Pięciu jest braci Kaikejów,
prawych i prawdziwie dzielnych,
skóra ich o barwie czerwców*,
krwista zbroja, oręż, sztandar*.

53 Ci synowie ciotki Pandów,
bohaterzy żądni zwycięstw,
gdy pędzili zabić Dronę,
którzy z wojów ich wstrzymali?

54 Ci książęta rozwścieczeni
chciwi śmierci generała,
sześć miesięcy oblegali
Waranawatę, nie wygrali.

55 Jujutsu, tygrys wśród ludzi,
bohater z łuczników pierwszy,
wierny ślubom, pełen siły –
któż od Drony go odgrodził?

56 On to syna władcy Kaśi,
który chciał kobiety zdobyć*,
podczas zmagań w Waranasi
z wozu strzałą zmiótł na ziemię.

57 Wielki łucznik Dhrysztadjumna,
ów doradca synów Prythy,
wierny szkodzie Durjodhany,
zrodził się, by zabić Dronę.

58 Palił w walce wszystkich wojów
oraz ciała ich członkował.
Gdy wyruszył wprost na Dronę,
którzy z mężów go wstrzymali?

59 Kszatradewa, znawca broni,
Śikhandina syn najlepszy
na kolanach wzrósł Drupady –
kto od Drony go odgrodził?

60 Rydwannik, pogromca wrogów,
całą wielką ziemię okrył
mrowiem wozów zdruzgotanych
niczym skórą albo tarczą.

61 Spełnił dziesięć ofiar z konia,
z darem, jadłem i napitkiem,
każdy z rytów* bez przeszkody
i jak dzieci swój lud chronił,

62 który spijał jego dary
jak szeroki Gangi strumień.
Mężu, ów syn Uśinary*
liczne stada krów rozdawał.

63 »Ani wcześniej, ani później
człowiek tego nie dokona!« –
tak bogowie zawodzili,
gdy kończyły się ofiary –

64 »Nie widzimy w tym trójświecie
żywym i nieożywionym
drugiego takiego człeka,
co żył, żyje lub żyć będzie,

65 poza dzieckiem Uśinary,
z rodu Śibich, brzemiodzierżcy«.
Jego celu nie osiągnie
żaden człowiek na tym świecie.

66 Otóż jego wnuka Śaibję
jak śmierć z paszczą rozdziawioną,
kiedy zbliżał się do Drony,
atakując, kto powstrzymał?

67 Rydwanów Wiraty oddział,
wrogobójcy, Matsjów króla,
pragnącego sięgnąć Dronę,
którzy z mężów powstrzymali?

68 Dzielny, silny, z Wilczybrzucha
się narodził w oka mgnieniu,
ów rakszasa, znawca złudy,
straszy, wielce mnie przeraża.

69 Synów Prythy chciał tryumfu,
cierniem był dla moich synów,
potężnego Ghatotkaćę
kto od Drony znów odgrodził?

70 Ci i inni liczni woje,
dla korzyści synów Pandu
życie swe na szali kładąc,
czegóż w boju nie osiągną?

71 Dobroczyńcą i opoką
synów Prythy Śarngodzierżca*.
On tygrysem pośród ludzi,
jak więc można ich pokonać?

72 Ostateczny mistrz trójświata
i obrońca wieczny ludzi,
Narajana bitwy władcą,
boski Pan, swej jaźni władca.

73 O niebiańskich czynach jego
ludzie wciąż opowiadają,
będę chwalić je z miłością,
by pokrzepić się na duchu”.