6.61. Pochwała Wasudewy

Dhrytarasztra rzekł:
Wielki strach mym sercem targa
i zdumienie, o Sańdźajo,
gdy o dziełach synów Pandu
słucham i dla bogów trudnych.

2 Słysząc o upokorzeniu
synów mych pod każdym względem,
wielce martwię się, heroldzie!
Cóż się stanie, o Sańdźajo?

3 Pewne, że Widury słowa
będą spalać moje serce,
jako że za sprawą losu
wszystko jest już przesądzone.

4 Zatem woje do potyczki
skłonią pierwszych znawców broni,
którym Bhiszma przewodniczy
oraz hufce synów Pandu.

5 Czemuż to synowie Pandu
są tak silni, niezwalczeni?
Czemu dary przednie biorą?
Oraz jaką wiedzę mają,
dzięki której bez zmian trwają
niczym gwiazdy na niebiesiech?

6 Dzieci Pandu ciągle dławią
armię mą – to nad me siły.
Razy lecą na mą głowę,
ciężka ręka przeznaczenia.

7 Mów, Sańdźajo, w zgodzie z rzeczą,
tę przyczynę mi objaśnij,
że mych synów można zabić,
zaś nie można synów Pandu.

8 Jam nie władny oszacować
bólu mego przepastnego.
To jak człowiek siłą ramion
by się starał przebyć morze.

9 Klęska synów mych jest pewna,
będzie sroga – tak uważam.
Bez wątpienia moje dzieci
Bhima wszystkie pomorduje.

10 Woja tutaj nie dostrzegam,
co mych synów mógłby zbawić.
W bitwie klęska jest już pewna
moich dzieci, o Sańdźajo.

11 Zatem racz mi dziś powiedzieć,
jak cię pytam, w zgodzie z rzeczą,
wszystko o przyczynie tego,
głównie zaś o zasadności.

12 Cóż uczynił Durjodhana,
kiedy ujrzał zbiegających?
Bhiszma, Drona, Dźajadratha,
Krypa oraz syn Subali*,
wielki łucznik dziecko Drony
i Wikarna wielce silny –

13 cóż mężowie ci szlachetni
wówczas to postanowili,
widząc synów mych w dezercji,
o Sańdźajo wielce mądry?

Sańdźaja rzekł:
14 Królu, słuchaj więc uważnie,
wysłuchawszy, zapamiętaj:
mocy zaklęć tu nie było
ni złudzenia jakowegoś,
ni żadnego zastraszania
ze szlachetnych Pandów strony.

15 Walczą zgodnie z zasadami
ci mocarze podczas starcia.
Dzieci Prythy, pragnąc sławy,
o Bharato, podejmują
czyny, myśląc: „To przez prawość
wszelkie dzieła są chwalone”.

16 Z boju nie dezerterują,
silni oraz zawsze prawi,
w fortunę zasobni wielką,
a gdzie prawość, tam zwycięstwo –
stąd są w walce niezmożeni
i zwycięzcy Pandawowie.

17 Twoje dzieci zaś okrutne,
zawsze w grzechu się lubują,
zasług zbyte i brutalne,
stąd i w walce przegrywają.

18 Jak wzgardzeni nikczemnicy
twoje dzieci, o monarcho,
wiele zniewag popełnili,
pognębiając synów Pandu.

19 Tyś jest starszym bratem Pandu,
wsze zniewagi twoich synów
dzieci Pandu ważą lekko,
do twych dzieci tkliwość żywiąc.
Mimo to synowie twoi
ich przenigdy nie szanują.

20 Spożyj teraz, o monarcho,
wraz z synami, przyjaciółmi
owoc srogi, już dojrzały,
gorzki niczym plon kulczyby*,
grzechu wciąż popełnianego,
co z twych czynów się narodził.

21 Ciągle tego nie pojmujesz,
choć serdeczni przyjaciele
jak Widura, Bhiszma, Drona
z dawna ciebie strofowali.

22 Ja podobnie i to nie raz
ostrzegałem. Nie przyjmujesz
dobrych słów, właściwych porad,
jak na śmierć skazany – leków.
Tkwiąc w poglądach synów, mniemasz –
już przegrali Pandawowie.

23 Słuchaj więc raz jeszcze prawdy
o tym, o co mnie spytałeś,
o przyczynie powodzenia
synów Pandu, o Bharato,
powiem ci, co usłyszałem,
zgodnie z rzeczą, gromco wrogów.

24 Durjodhana raz zoczywszy
pokonanych swoich braci,
rydwanników wielkich, spytał
o to samo się pradziada.

25 Do pradziada przemądrego
zgodnie podszedł z protokołem
nocą, ów potomek Kurów,
z sercem smutkiem skołatanym.
Słuchaj więc, o panie ludów,
przemówienia twego syna.

Durjodhana rzekł:
26 Ty i Drona, Śalja, Krypa,
Drony syn i Krytawarman,
syn Hrydiki, król Kambodźów,
jak i również Sudakszina,

27 Bhuriśrawas i Wikarna
oraz mężny Bhagadatta,
z rodzin królów, żyć się zrzekli,
sławni wielcy rydwannicy,

28 starczą, aby trójświat zdobyć –
oto jest i moje zdanie.
Wszak choć razem, to Pandawom
w boju pola nie dostoją.

29 Oto moja jest wątpliwość,
ją wyjaśnij, gdy cię pytam:
kto nad nimi pieczę trzyma,
że nas ciągle pokonują?

Bhiszma rzekł:
30 Słuchaj, książę, tych słów ważkich,
gdyż do ciebie je kieruję,
już mówiłem wielokrotnie,
lecz ty tego nie przyjmujesz.

31 Pokój winno się zadzierzgnąć
z dziećmi Pandu, o Bharato,
to uważam za właściwe
tak dla świata, jak i ciebie.

32 Książę, ziemią się rozkoszuj
w szczęściu, otoczony braćmi,
nikczemników zaś cięmiężyj,
sprawiaj radość swoim krewnym.

33 Miły, wcześniej nie słuchałeś,
kiedy lament podnosiłem,
że to wszystko spotka ciebie,
gdy znieważysz synów Pandu.

34 Książę, zatem więc posłuchaj,
ponownie opiszę tobie
powód niezwyciężoności
tych, co czynem się nie nużą.

35 Nie ma w świecie tym nikogo,
nie było, nie będzie później,
kto by synów Pandu przemógł,
gdy ich chroni Śarngodzierżca*.

36 Mędrcy, świątobliwe dusze,
pieśń prastarą mi śpiewali,
teraz, znawco prawa, słuchaj,
zgodnie z rzeczą ją powtórzę.

37 Onegdaj niebianie wszelcy
wraz z wieszczami się zebrali
i podeszli do praojca
w paśmie gór Gandhamadana.

38 Pośrodku zebranych siedząc,
nagle Stworzeń Pan zobaczył
w przestworzach cudowny statek
jaśniejący żywym blaskiem.

39 W medytacji go rozpoznał
i swe dłonie złożył Brahma,
pokłon oddał, ucieszony
Najwyższemu Władcy Władców.

40 Z niebianami wraz wieszczowie
widząc, jak się zrywa Brahma,
wstali też, złożywszy dłonie,
i na cud ten spozierali.

41 Gdy go uczcił jak należy,
Brahma, pierwszy znawca Wedy,
stwórca świata, znawca prawa,
tako rzekł do Najwyższego:

42 „Tyś władcą świata, jego kształtem, dobrem,
wszechstwórcą, królem, twa armia jest wszędzie,
tyś Wasudewą, włodarzem, a zatem
ku tobie zdążam – jaźni jogi, bóstwu.

43 Cześć ludzkości dobroczyńcy,
Wielkiemu Bogowi, światu,
cześć mężnemu władcy jogi
oraz cześć jogi dziedzictwu!

44 Cześć Lotosołonowemu,
który ma szerokie oczy,
władcy władców tego świata,
cześć synowi wszystkich synów,
panu tego, co już było,
co istnieje, co nadejdzie.

45 Niezliczone, niezrównane
twe przymioty, Narajano.
Trudno się do ciebie dostać,
tyś schronieniem jest wszystkiego –
cześć ci, dzierżco łuku Śarnga.

46 W tobie wszelkie tajne cechy,
długoręki, tyś bez skazy,
panie świata, kształcie świata,
tyś oddany świata sprawie.

47 Wielki wężu, pierwszy dziku,
mężny, o złocistych włosach,
Panie świata, żółtoszaty*,
niezmierzony i niezmienny.

48 Tyś przestrzenią niezmierzoną
nieujawy i ujawy,
zmysły masz, lecz okiełznane,
liczne jaźni znasz uczucia,
dawco wygód, tajemniczy.

49 Tyś mądrością zrozumiałą,
niezmiennym przejawem bytów,
cel i mądrość osiągnąłeś,
znawco prawa, wszechzwycięski.

50 Jaźnią skrytą, tyś wszechjaźnią,
tyś powstaniem i rozkwitem,
o znaczeniu bytu prawdą,
świata panem, wstaniem bytów.

51 Łono jaźni, wielce szczęsny,
działasz dla zagłady wieków,
tyś braminów miłośnikiem,
wyłanianiem, źródłem myśli.

52 Lubisz stwarzać i wydalać,
władco żądzy, transcendencji,
tyś istnością i nektarem,
ogniem kresu, dawcą zwycięstw.

53 Chwała władcy Pana Stworzeń,
bogu z pępkiem lotosowym,
jaźni i żywiołom wielkim,
jaźni czynów, dawcy czynów.

54 Stopy twe – Bogini Ziemia,
a ramiona – strony świata,
niebo – oto twoja głowa,
jam twym kształtem, bóstwa ciałem,
księżyc, słońce są oczyma.

55 Siłą – prawda i asceza,
prawo – głębią twoich pragnień,
mocą – ogień, wiatr – oddechem,
wody z twego potu płyną.

56 Aświnowie – twoje uszy,
język to Bogini Mowy,
Wedy na impresjach wsparte,
w tobie cały świat się chroni.

57 Panie jogi i joginów,
my nie znamy twego źródła
ni składników, ni rozmiaru,
siły, mocy czy odwagi.

58 W twej miłości pogrążeni,
Wisznu, Boże, dzięki prawom
w tobie trwając, zawsze czcimy
Najwyższego Pana, Władcę.

59 Wieszczowie, niebianie, węże,
gandharwowie, rakszasowie,
jakszowie, zwierzęta, ludzie,
ptaki, gady, piśaćowie –

60 tych i innych ja stworzyłem,
dzięki łasce twej na ziemi,
o lotosooki Kryszno,
ty koszmary senne niszczysz.

61 Tyś jest celem wszystkich stworzeń,
przewodnikiem, pierwszą z istot,
z twojej łaski, panie bogów,
zawsze cieszą się rozumni.

62 Z twojej łaski Ziemia, Boże,
zbyła strachu się na zawsze.
Zatem, o szerokooki,
powiększ ród potomków Jadu.

63 Aby prawo ustanowić,
dla demonów pognębienia
i dla świata utrzymania,
spełnij moją prośbę, Panie.

64 Oto ten największy sekret
o łaskawej twej naturze,
Wasudewo, o potężny,
w zgodzie z prawdą wyśpiewuję.

65 Gdy stworzyłeś Sankarszanę,
co jest samą jaźnią z jaźni,
Kryszno, z siebie wyłoniłeś
Pradjumnę – praźródło jaźni.

66 Znów z Pradjumny Aniruddhę,
który jest niezmiennym Wisznu,
Aniruddha zaś mnie stworzył,
Brahmę, dzierżcę wszystkich światów.

67 Jam z natury Wasudewy,
tyś mnie, Panie, ukształtował.
Podzieliwszy się na cząstki,
przyjmij, Boże, człowieczeństwo.

68 Dla korzyści wszystkich światów,
gdy zabijesz już demony,
ustanowisz prawa oraz
sławy wiecznej tu dostąpisz,
wówczas zaznasz pełni jogi.

69 Niebianie, branińscy wieszcze
opiewają cię z miłością
właśnie tymi imionami,
w świecie tym, bez kresu dzielny.

70 Istoty wszelkie w tobie są zebrane,
pięknoramienny, tyś jest ich schronieniem.
Jogo bez granic, dawco błogosławieństw,
nie masz początku ni środka, ni końca,
tyś świata mostem – tak mówią uczeni”.