6.54. Odwrót Durjodhany

I rzekł Sańdźaja:
Rozjuszeni królowie, widząc walczącego Phalgunę*, z każdej strony tysiącami rydwanów go otaczają i szyją weń wieloma tysiącami strzał, aż cały pod nimi znika. We wściekłości ostre włócznie, maczugi i tarany, pociski, topory, młoty i buzdygany w kierunku jego rydwanu ciskają. Ale Syn Prythy powstrzymuje swymi strzałami złotem zdobionymi ten deszcz pocisków, co niczym szarańcza zewsząd nadlatuje. [5] Widząc nadludzką lekkość ręki Bibhatsu*, bogowie i Danawowie, gandharwowie i upiory, węże i rakszasy „Dobrze! Dobrze!” krzyczą, mój królu, sławiąc go wielce. Bohaterscy Gandharowie razem z ludźmi Śakuniego Syna Subali Satjakiego i Abhimanju wraz z ich wielkim wojskiem zatrzymują. Rozjuszeni wojownicy Syna Subali, gniewem uskrzydleni, bronią rozmaitą w drobny pył gruchocą świetny rydwan Satjakiego Potomka Wrysznich. Ale Satjaki, pogromca wrogów, w tej przerażającej walce rydwan porzuca i pędem na rydwan Abhimanju się wspina. Obaj na jednym rydwanie teraz stoją i raz za razem ostrymi strzałami o giętych łączach w ludzi Syna Subali szyją.

[10] Drona i Bhiszma, walce niestrudzeni, armię Króla-Prawa ostrymi strzałami z lotkami z czaplich piór pustoszą. Król Judhiszthira Syn Prawa z Nakulą i Sahadewą rusza na oddziały Drony, a wszyscy wojownicy patrzą na niego. I bój wielki się rozpoczyna, pełen zgiełku, jeżący włos, przerażenie budzi, jak tamten dawny bój bogów z asurami.

Bhimasena z Ghatotkaćą świetnie się w bitwie sprawiają, atak Durjodhany powstrzymując. [15] Cudem wydaje mi się potęga Syna Hidimby, który w boju ojca swego przewyższa, Bharato! Rozjuszony Bhimasena Syn Pandu uśmiecha się pod wąsem i pełnego zawziętości Durjodhanę w samo serce strzałą trafia. Zamroczony tym uderzeniem król Durjodhana na siedzisko rydwanu opada i traci przytomność. Jego woźnica, widząc go bez zmysłów, pospiesznie z linii frontu rydwan wyprowadza. Załamuje się szyk, Kaurawowie rozpierzchają się na wszystkie strony, a Bhima tuż za nimi pędzi, ostrymi strzałami ich chłoszcząc. Dhrysztadjumna Wnuk Pryszaty, arcyrydwannik, i Judhiszthira Syn Prawa, na oczach Drony i całej armii Bhiszmy, wśród uciekających ludzi twego syna ostrymi strzałami śmierć sieją. [20] I ani Bhiszma, i ani Drona – wielcy rydwannicy – nie mogą go powstrzymać. Rozbiega się ich wojsko, mimo iż ci dwaj o wielkim duchu okiełznać je próbują, mogą tylko patrzeć bezradnie, panie plemion! A wśród tych tysięcy rydwanów uchodzących we wszystkie strony, stojący na jednym rydwanie Abhimanju Syn Subhadry i Satjaki z rodu Śinich, buhaje mężów, dorzynają armię Śakuniego Syna Subali. Zaiste, pięknie obaj wyglądają niczym słońce i księżyć na niebie w pierwszą noc po nowiu.

Rozsrożony Ardźuna na twoją armię, panie plemion, zsyła deszcz strzał lecących jak strugi wód z chmury burzowej. [25] Uciekają wojownicy Kaurawów, batożeni strzałami Syna Prythy, strachem i rozpaczą wstrząsani. Bhiszma i Drona, wielcy rydwannicy, widząc ich ucieczkę, powstrzymać ich próbują, obaj bowiem dobra Durjodhany pragną.

Tymczasem król Durjodhana, panie plemion, zmysły odzyskuje i wnet bierze w karby armię, co we wszystkie strony uchodzi. Jak tylko jakiś rydwannik spośród jego żołnierzy twego syna zoczy, od razu staje w miejscu jak wryty. Pozostali widząc, że inni zawracają, także zatrzymują się, zawstydzeni, każdy z nich chce się lepszym okazać, mój królu. [30] I powracają na swe miejsca tak szybko, jak ocean, który wzbiera, kiedy księżyc wschodzi, panie plemion.

Zobaczył król Sujodhana*, że jego wojsko zawraca, spiesznie do Bhiszmy Syna Śantanu podjeżdża i w te słowa się ozywa:
– Dziadku, posłuchaj, muszę ci coś rzec! Zdaje mi się, iż nie powinno tak być, że moje wojsko ucieka, gdy ty wciąż przy życiu jesteś, a także Drona, najlepszy ze znawców broni razem z synem i przyjaciółmi oraz Krypa, łucznik wielki! Pandawowie nijak siłą nie dorównują ani tobie, królu, ni Dronie, ni jego synowi, ani Krypie, [35] ale widać twoje przyzwolenie mają, wielki ojcze, skoro wybaczasz im, bohaterze, armii mojej masakrę! Trzeba ci było jeszcze przed bitwą przyznać, że z Pandawami, z Dhrysztadjumną Wnukiem Pryszaty, z Satjakim nie będziesz walczył w tej wojnie. Gdybym to wtedy usłyszał od ciebie i od mistrza Krypy, zastanowiłbym się wraz z Karną, co w tej sytuacji począć. Ale jeśli wy dwaj, buhaje ludzi, nie zamyślacie porzucić mnie teraz w walce, zacznijcież się bić odpowiednio do siły, jaką macie!

Bhiszma, słucha tych słów, raz po raz się uśmiecha, ale gdy odzywa się do twojego syna, brwi z gniewu marszczy:
– [40] Wiele razy mówiłem ci słowa prawdziwe i dobre dla ciebie. Nikt nie zdoła pokonać Pandawów w boju, nawet sami bogowie Indrą na czele. Lecz teraz ja, starzec, zrobię, co w mojej mocy, o największy z królów! Patrzaj razem ze swymi krewniakami! Dzisiaj, na oczach całego świata, sam powstrzymam wszystkich synów Pandu, razem z ich wojskiem i ich krewniakami!

Usłyszeli to twoi synowie to usłyszeli, władco ludzi, i pełni radości w konchy zadęli, mocno w kotły uderzyli. A Pandawowie, gdy ich granie usłyszeli, takoż w konchy dąć jęli, w kotły i bębny bijąc.