6.36. Joga trójcechowego podziału

Chwalebny Pan rzekł:
1 Dalej wiedzę ci obwieszczę,
tę najlepszą pośród wiedzy,
mędrcy, którzy ją poznali
stąd wkroczyli w doskonałość.

2 Na tej wiedzy się oparłszy,
stali się mi podobnymi.
Przy stwarzaniu się nie rodzą,
nie dygocą przy zniszczeniu.

3 Moim łonem wielki brahman,
w nim zarodek ja umieszczam,
z niego to, dziecię Bharatów,
powstają istoty wszystkie.

4 Synu Kunti, tych postaci,
które rodzą się z łon wszelkich,
jednym łonem – wielki brahman,
ojcem ja – nasienia dawcą.

5 Mrok, aktywność oraz istność –
z Natury powstałe cechy
wiążą w ciele, długoręki,
niezmiennego wcielonego.

6 Wśród nich istność daje zdrowie
i rozświetla, gdyż bez skazy.
Wiąże zaś poczuciem szczęścia
oraz wiedzy, o bezgrzeszny.

7 Wiedz, aktywność to namiętność
wstała z lgnięcia i tęsknoty.
Wiąże ona, synu Kunti,
wcielonego związkiem z czynem.

8 Mrok zaś rodzi się z niewiedzy,
mami on wcielonych wszystkich.
Niedbalstwem, lenistwem pęta,
ospałością, o Bharato.

9 Istność k szczęściu skłania człeka,
a aktywność ku czynowi,
mrok zaś wiedzę zakrywając,
sprawia lgnięcie ku niedbalstwu.

10 Istność jawi się, górując
nad mrokiem i aktywnością,
zaś aktywność się pojawia,
kiedy stłumi mrok i istność.
Wstaje mrok, gdy zdominuje
istność wespół z aktywnością.

11 Gdy we wszystkich bramach ciała
uzewnętrznia się świetlistość
oraz wiedza w nich powstaje,
niechaj wie, że wzrasta istność.

12 Gdy aktywność w siłę rośnie
wraz powstają: brak spokoju,
działanie, tęsknota, chciwość
i do czynów skłonność, byku.

13 Gdy znów mrok urasta w siłę,
to się rodzą: brak działania,
nieprzejrzystość, omroczenie
i niedbalstwo, dziecię Kurów.

14 Gdy nosiciel ciała zemrze,
kiedy istność rozwinięta,
wówczas nieskalane światy
przednich znawców on osiąga.

15 A gdy zemrze w aktywności,
wśród lubiących czyn się rodzi.
W mroku zmarły, się narodzi
z łona istot bezrozumnych.

16 Spełnionego dobrze czynu
owoc istny, nieskalany,
niewiedza – owocem mroku,
aktywności zaś – cierpienie.

17 Wiedza rodzi się z istności,
z aktywności zaś jest chciwość,
a niedbalstwo, omroczenie
i niewiedza wstają z mroku.

18 Ci w istności w górę idą,
aktywni zostają w środku,
ci, co są pod wpływem mroku,
z cech najgorszej, na dół schodzą.

19 Kiedy widz od cech innego
sprawcy tutaj nie dostrzega,
ale poznał od cech wyższe,
wówczas sięga mego stanu.

20 Gdy wcielony trzy przekroczy
cechy, z których wzrosło ciało,
to od cierpień się wyzwala –
narodzin, starości, śmierci
i osiąga nieśmiertelność.

Ardźuna rzekł:
21 Czym się ten odznacza, Panie,
kto trzy cechy już przekroczył?
Jakie jego zachowanie?
Jak przekracza on trzy cechy?

Chwalebny Pan rzekł:*
22 Oświecenia, omroczenia *
i działania nie odrzuca,
gdy przychodzą, synu Pandu,
i nie pragnie, gdy odchodzą.

23 Cechy go nie poruszają,
trwa on jakby obojętny.
„Tylko cechy to działają” –
utrzymuje on i nie drży.

24 Ból i radość ma za jedno,
glinę, kamień, czy też złoto,
jeden w miłym i niemiłym,
w naganie, pochwale równy,
mądry, w sobie osadzony.

25 W czci i wzgardzie jest jednaki,
dla przyjaciół, wrogów równy,
wyrzekł wszelkich się poczynań –
jego zwą pozacechowym.

26 Kto mi służy niezachwianie
w miłosnej, niezwodnej jodze,
ten już poza cechy wyszedł,
gotów jest stać się brahmanem.

27 Jam podstawą jest brahmana –
bez zmiany, nieśmiertelnego,
który jest odwiecznym prawem
oraz szczęściem jest wyłącznym.