Autorzy
Opracowali (indika 2024):
(tłumaczenie)
Andrzej Babkiewicz
(komitet redakcyjny)
Andrzej Babkiewicz, Joanna Jurewicz, Monika Nowakowska,
Sven Sellmer, Przemysław Szczurek, Anna Trynkowska
(redakcja techniczna)
Karina Babkiewicz
(przygotowanie tekstu, skład, zamieszczenie na stronie)
Sven Sellmer i Andrzej Babkiewicz
Tłumaczenie finansowane w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”
w latach 2017–2023, numer projektu 0357/NPRH5/H22/84/2017.
महाभारत
Mahābhārata
6. Księga Bhiszmy (bhīṣma-parvan)
***
6.14-40 Księga Pieśni Pana
(Bhagavad-gītā-parvan)
6.31. Joga królewskiej wiedzy i królewskiej tajemnicy (BhG 9)
(rāja-vidyā-rāja-guhya-yoga)
Streszczenie rozdziału:
1–3 Zapowiedź i pochwała sekretnej wiedzy, która będzie wysłowiona.
4–10 Niepojęty związek Kryszny/stwórcy ze stworzeniem – jest światem, ale jest odrębny od niego. Pod koniec eonu wszystko do niego wraca. Natura stwarza pod jego nadzorem.
11–15 Ateiści (wyśmiewający zstąpienie Boga), czciciele Kryszny i teiści (spirytualiści, politeiści, panteiści).
16–19 Kryszna jako wszystkie aspekty społeczno-religijnego świata: składniki ofiary, teksty wedyjskie, relacje międzyludzkie.
20–26 Przeznaczenie spełniających ofiary (świat niebiański), politeistów (siedziba danego bóstwa) i wielbicieli Kryszny (najwyższa siedziba).
26–27 Zasady wielbienia Kryszny: prostota ofiary (liść, kwiat, owoc, woda), zadedykowanie wszystkich czynów, miłość, skupione rozmyślanie.
28–34 Pochwała czciciela Kryszny – choć grzesznik, ma być uważany za świętego.
śrībhagavān uvāca
idaṃ tu te guhyatamaṃ
pravakṣyāmy anasūyave |
jñānaṃ vijñānasahitaṃ
yaj jñātvā mokṣyase 'śubhāt ||6.31.1||
rājavidyā rājaguhyaṃ
pavitram idam uttamam |
pratyakṣāvagamaṃ dharmyaṃ
susukhaṃ kartum avyayam ||6.31.2||
aśraddadhānāḥ puruṣā
dharmasyāsya paraṃtapa |
aprāpya māṃ nivartante
mṛtyusaṃsāravartmani ||6.31.3||
mayā tatam idaṃ sarvaṃ
jagad avyaktamūrtinā |
matsthāni sarvabhūtāni
na cāhaṃ teṣv avasthitaḥ ||6.31.4||
na ca matsthāni bhūtāni
paśya me yogam aiśvaram |
bhūtabhṛn na ca bhūtastho
mamātmā bhūtabhāvanaḥ ||6.31.5||
yathākāśasthito nityaṃ
vāyuḥ sarvatrago mahān |
tathā sarvāṇi bhūtāni
matsthānīty upadhāraya ||6.31.6||
sarvabhūtāni kaunteya
prakṛtiṃ yānti māmikām |
kalpakṣaye punas tāni
kalpādau visṛjāmy aham ||6.31.7||
prakṛtiṃ svām avaṣṭabhya
visṛjāmi punaḥ punaḥ |
bhūtagrāmam imaṃ kṛtsnam
avaśaṃ prakṛter vaśāt ||6.31.8||
na ca māṃ tāni karmāṇi
nibadhnanti dhanaṃjaya |
udāsīnavad āsīnam
asaktaṃ teṣu karmasu ||6.31.9||
mayādhyakṣeṇa prakṛtiḥ
sūyate sacarācaram |
hetunānena kaunteya
jagad viparivartate ||6.31.10||
avajānanti māṃ mūḍhā
mānuṣīṃ tanum āśritam |
paraṃ bhāvam ajānanto
mama bhūtamaheśvaram ||6.31.11||
moghāśā moghakarmāṇo
moghajñānā vicetasaḥ |
rākṣasīm āsurīṃ caiva
prakṛtiṃ mohinīṃ śritāḥ ||6.31.12||
mahātmānas tu māṃ pārtha
daivīṃ prakṛtim āśritāḥ |
bhajanty ananyamanaso
jñātvā bhūtādim avyayam ||6.31.13||
satataṃ kīrtayanto māṃ
yatantaś ca dṛḍhavratāḥ |
namasyantaś ca māṃ bhaktyā
nityayuktā upāsate ||6.31.14||
jñānayajñena cāpy anye
yajanto mām upāsate |
ekatvena pṛthaktvena
bahudhā viśvatomukham ||6.31.15||
ahaṃ kratur ahaṃ yajñaḥ
svadhāham aham auṣadham |
mantro 'ham aham evājyam
aham agnir ahaṃ hutam ||6.31.16||
pitāham asya jagato
mātā dhātā pitāmahaḥ |
vedyaṃ pavitram oṃkāra
ṛk sāma yajur eva ca ||6.31.17||
gatir bhartā prabhuḥ sākṣī
nivāsaḥ śaraṇaṃ suhṛt |
prabhavaḥ pralayaḥ sthānaṃ
nidhānaṃ bījam avyayam ||6.31.18||
tapāmy aham ahaṃ varṣaṃ
nigṛhṇāmy utsṛjāmi ca |
amṛtaṃ caiva mṛtyuś ca
sad asac cāham arjuna ||6.31.19||
traividyā māṃ somapāḥ pūtapāpā
yajñair iṣṭvā svargatiṃ prārthayant||
te puṇyam āsādya surendralokam
aśnanti divyān divi devabhogān ||6.31.20||
te taṃ bhuktvā svargalokaṃ viśālaṃ
kṣīṇe puṇye martyalokaṃ viśanti |
evaṃ trayīdharmam anuprapannā
gatāgataṃ kāmakāmā labhante ||6.31.21||
ananyāś cintayanto māṃ
ye janāḥ paryupāsate |
teṣāṃ nityābhiyuktānāṃ
yogakṣemaṃ vahāmy aham ||6.31.22||
ye 'py anyadevatā bhaktā
yajante śraddhayānvitāḥ |
te 'pi mām eva kaunteya
yajanty avidhipūrvakam ||6.31.23||
ahaṃ hi sarvayajñānāṃ
bhoktā ca prabhur eva ca |
na tu mām abhijānanti
tattvenātaś cyavanti te ||6.31.24||
yānti devavratā devān
pitṝn yānti pitṛvratāḥ |
bhūtāni yānti bhūtejyā
yānti madyājino 'pi mām ||6.31.25||
patraṃ puṣpaṃ phalaṃ toyaṃ
yo me bhaktyā prayacchati |
tad ahaṃ bhaktyupahṛtam
aśnāmi prayatātmanaḥ ||6.31.26||
yat karoṣi yad aśnāsi
yaj juhoṣi dadāsi yat |
yat tapasyasi kaunteya
tat kuruṣva madarpaṇam ||6.31.27||
śubhāśubhaphalair evaṃ
mokṣyase karmabandhanaiḥ |
saṃnyāsayogayuktātmā
vimukto mām upaiṣyasi ||6.31.28||
samo 'haṃ sarvabhūteṣu
na me dveṣyo 'sti na priyaḥ |
ye bhajanti tu māṃ bhaktyā
mayi te teṣu cāpy aham ||6.31.29||
api cet sudurācāro
bhajate mām ananyabhāk |
sādhur eva sa mantavyaḥ
samyag vyavasito hi saḥ ||6.31.30||
kṣipraṃ bhavati dharmātmā
śaśvacchāntiṃ nigacchati |
kaunteya pratijānīhi
na me bhaktaḥ praṇaśyati ||6.31.31||
māṃ hi pārtha vyapāśritya
ye 'pi syuḥ pāpayonayaḥ |
striyo vaiśyās tathā śūdrās
te 'pi yānti parāṃ gatim ||6.31.32||
kiṃ punar brāhmaṇāḥ puṇyā
bhaktā rājarṣayas tathā |
anityam asukhaṃ lokam
imaṃ prāpya bhajasva mām ||6.31.33||
manmanā bhava madbhakto
madyājī māṃ namaskuru |
mām evaiṣyasi yuktvaivam
ātmānaṃ matparāyaṇaḥ ||6.31.34||
Chwalebny Pan rzekł:
1 Więc największy sekret powiem
tobie, bo zazdrości nie znasz.
Gdy z mądrością wiedzę poznasz,
wraz od złego się wyzwolisz.
2 Król to wiedzy, król sekretów,
czysty, przedni i niezmienny,
pojmowany z doświadczenia,
prawość, którą łatwo spełniać.
3 Ludzie, którym braknie wiary
w owo prawo, o pogromco,
nie sięgnąwszy mnie, wracają
na szlak transmigracji śmierci.
4 Ja, o kształcie niezjawionym,
cały świat ten rozpostarłem.
Wszystkie byty we mnie trwają,
ale ja w nich nie przebywam.
5 Lecz nie trwają byty we mnie –
spójrz na me jogiczne moce!
Dzierżę byty, w nich nie trwając,
to ma jaźń wytwarza byty.
6 Wiatr potężny, wszędobylski
poza przestwór nie wychodzi,
tak też i istoty wszelkie
we mnie trwają – tak rozważaj.
7 Gdy dobiega eon końca,
w mą Naturę wchodzą byty,
na początku zaś eonu
znów, Kauntejo, je wyłaniam.
8 W swej Naturze przebywając,
emituję wciąż na nowo
bezwolną gromadę istot,
co w Natury legła woli.
9 Lecz te czyny mnie nie wiążą,
o ty, któryś zdobył skarby.
Nie lgnąc do żadnego czynu,
trwam w nich jakby obojętny.
10 Pod nadzorem mym Natura
bierne i ruchome rodzi,
to dlatego, synu Kunti,
wszechświat może się obracać.
11 Głupcy zaś mnie lekceważą,
gdy przybieram ludzką postać,
nieświadomi mego bytu
jako władcy wszystkich stworzeń.
12 Nadzieje bezmyślnych próżne,
czcze ich czyny, próżna wiedza,
gdyż w Naturze się schronili
czarciej, złudnej, demonicznej.
13 Lecz, o Partho, wielcy duchem
chronią się w Naturze boskiej,
wielbią mnie wyłączną myślą,
wiedząc, żem niewyczerpanym
jest początkiem wszego bytu.
14 Wciąż mnie sławią nieustannie,
trudzą się wytrwali w ślubach,
mnie z oddaniem się kłaniają,
stale przęgnąc się, mnie wielbią.
15 Jeszcze inni ofiarnicy
wielbią mnie ofiarą z wiedzy
lub w jedności, odrębności
czy w wielości cześć oddają
mi, który mam wszędzie twarze.
16 Jam obiatą, jam ofiarą,
jam libacją jest i ziołem,
jam jest mantrą oraz masłem,
ogniem i ofiarowaniem.
17 Jam jest ojcem tego świata,
matką, dziadem, konstruktorem,
poznawanym, czyścicielem,
dźwiękiem OM, oraz Wed trójką:
Ryćą, Samanem, Jadźusem.
18 Jestem celem, mężem, panem,
świadkiem, domem i schronieniem,
przyjacielem i skarbnicą,
powstaniem, zniszczeniem, trwaniem,
jam niezmiennym jest nasieniem.
19 Ja rozgrzewam, ja deszcz spuszczam,
powstrzymuję go, Ardźuno,
jestem bytem i niebytem,
śmiercią i nieśmiertelnością.
20 Somę pijący, z grzechów oczyszczeni,
znawcy trójwiedzy czczą mnie ofiarami
i upraszają o rajską siedzibę,
a gdy osiądą w świecie króla niebios,
to boskiej strawy w niebie zażywają.
21 Gdy już rozległy świat bogów skosztują,
stopią zasługi, w świat zstąpią śmiertelny.
Tak zdążający za prawami trójki,
żądni rozkoszy odchodzą, przychodzą.
22 Ludziom, którzy niepodzielnie
o mnie myślą i mnie wielbią,
którzy stale siebie przęgną,
daję zysk i utrzymanie.
23 A czciciele innych bogów,
którzy z wiarą cześć im dają,
ci mnie również czczą, Kaunejo,
lecz niezgodnie z regułami.
24 Ja kosztuję każdej z ofiar
i zaiste jam ich panem,
lecz nie znają mnie prawdziwie
i dlatego upadają.
25 Bogów chwalcy do nich idą,
zaś do przodków przodków chwalcy,
czczący duchy do nich idą,
do mnie zaś czciciele moi.
26 Przyjmę kwiat, liść, owoc, wodę,
gdy z miłością przedłożone
i z oddaniem, gdy zebrane
przez tego, co złożył siebie.
27 To, co robisz, co spożywasz,
co darujesz, ofiarujesz,
i ascezy jakie spełniasz,
uczyń je ofiarą dla mnie.
28 Z więzów czynu się uwolnisz,
od owocu zła i dobra,
zaprzężony w wyrzeczenie,
wyzwolony – do mnie przyjdziesz*.
29 Jam jednaki dla wszech istot,
nikt mi drogi czy niemiły,
lecz wielbiący mnie z miłością –
ci są we mnie, ja w nich jestem.
30 Nawet jeśli drań największy
mnie miłuje niepodzielnie,
trzeba mieć go za świętego,
gdyż właściwie zdecydował.
31 Szybko prawym on się stanie
i uzyska wieczny spokój.
Synu Kunti, to obiecaj,
że mój czciciel nie zaginie.
32 Choć o grzesznych narodzinach –
niewiasty, wytwórcy, słudzy –
gdy schronieni we mnie, Partho,
cel najwyższy osiągają,
33 ileż prędzej zbożny bramin,
wieszcz królewski czy też czciciel.
Będąc w świecie tym nietrwałym,
szczęścia zbytym, mnie się oddaj.
34 Mym czcicielem bądź, myśl o mnie,
wielbij mnie, mnie pokłon składaj,
tak to siebie zaprzęgając,
mnie oddany przyjdziesz do mnie.