Autorzy
Opracowali (indika 2024):
(tłumaczenie)
Przemysław Szczurek
(komitet redakcyjny)
Andrzej Babkiewicz, Joanna Jurewicz, Monika Nowakowska,
Sven Sellmer, Przemysław Szczurek, Anna Trynkowska
(redakcja techniczna)
Karina Babkiewicz
(przygotowanie tekstu, skład, zamieszczenie na stronie)
Sven Sellmer i Andrzej Babkiewicz
Tłumaczenie finansowane w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”
w latach 2017–2023, numer projektu 0357/NPRH5/H22/84/2017.
महाभारत
Mahābhārata
11. Księga kobiet (strī-parvan)
***
11.9-27 Lamentacja kobiet (strī-vilāpa)
11.19. Dostrzeżenie Wikarny i innych poległych bohaterów
Streszczenie rozdziału:
1–21 Krótki katalog zabitych i leżących na polu bitwy synów Gandhari i Dhrytarasztry: Wikarna (1–6), Durmukha (7–10), Ćitrasena (11–13), Wiwimśati (14–18), Duhsaha (19–21).
gāndhāry uvāca
eṣa mādhava putro me vikarṇaḥ prājñasaṃmataḥ |
bhūmau vinihataḥ śete bhīmena śatadhā kṛtaḥ ||11.19.1||
gajamadhyagataḥ śete vikarṇo madhusūdana |
nīlameghaparikṣiptaḥ śaradīva divākaraḥ ||11.19.2||
asya cāpagraheṇaiṣa pāṇiḥ kṛtakiṇo mahān |
kathaṃ cic chidyate gṛdhrair attukāmais talatravān ||11.19.3||
asya bhāryāmiṣaprepsūn gṛdhrān etāṃs tapasvinī |
vārayaty aniśaṃ bālā na ca śaknoti mādhava ||11.19.4||
yuvā vṛndārakaḥ śūro vikarṇaḥ puruṣarṣabha |
sukhocitaḥ sukhārhaś ca śete pāṃsuṣu mādhava ||11.19.5||
karṇinālīkanārācair bhinnamarmāṇam āhave |
adyāpi na jahāty enaṃ lakṣmīr bharatasattamam ||11.19.6||
eṣa saṃgrāmaśūreṇa pratijñāṃ pālayiṣyatā |
durmukho 'bhimukhaḥ śete hato 'rigaṇahā raṇe ||11.19.7||
tasyaitad vadanaṃ kṛṣṇa śvāpadair ardhabhakṣitam |
vibhāty abhyadhikaṃ tāta saptamyām iva candramāḥ ||11.19.8||
śūrasya hi raṇe kṛṣṇa yasyānanam athedṛśam |
sa kathaṃ nihato 'mitraiḥ pāṃsūn grasati me sutaḥ ||11.19.9||
yasyāhavamukhe saumya sthātā naivopapadyate |
sa kathaṃ durmukho 'mitrair hato vibudhalokajit ||11.19.10||
citrasenaṃ hataṃ bhūmau śayānaṃ madhusūdana |
dhārtarāṣṭram imaṃ paśya pratimānaṃ danuṣmatām ||11.19.11||
taṃ citramālyābharaṇaṃ yuvatyaḥ śokakarśitāḥ |
kravyādasaṃghaiḥ sahitā rudantyaḥ paryupāsate ||11.19.12||
strīṇāṃ ruditanirghoṣaḥ śvāpadānāṃ ca garjitam |
citrarūpam idaṃ kṛṣṇa vicitraṃ pratibhāti me ||11.19.13||
yuvā vṛndārako nityaṃ pravarastrīniṣevitaḥ |
viviṃśatir asau śete dhvastaḥ pāṃsuṣu mādhava ||11.19.14||
śarasaṃkṛttavarmāṇaṃ vīraṃ viśasane hatam |
parivāryāsate gṛdhrāḥ pariviṃśā viviṃśatim ||11.19.15||
praviśya samare vīraḥ pāṇḍavānām anīkinīm |
āviśya śayane śete punaḥ satpuruṣocitam ||11.19.16||
smitopapannaṃ sunasaṃ subhru tārādhipopamam |
atīva śubhraṃ vadanaṃ paśya kṛṣṇa viviṃśateḥ ||11.19.17||
yaṃ sma taṃ paryupāsante vasuṃ vāsavayoṣitaḥ |
krīḍantam iva gandharvaṃ devakanyāḥ sahasraśaḥ ||11.19.18||
hantāraṃ vīrasenānāṃ śūraṃ samitiśobhanam |
nibarhaṇam amitrāṇāṃ duḥsahaṃ viṣaheta kaḥ ||11.19.19||
duḥsahasyaitad ābhāti śarīraṃ saṃvṛtaṃ śaraiḥ |
girir ātmaruhaiḥ phullaiḥ karṇikārair ivāvṛtaḥ ||11.19.20||
śātakaumbhyā srajā bhāti kavacena ca bhāsvatā |
agnineva giriḥ śveto gatāsur api duḥsahaḥ ||11.19.21||
Gandhari rzekła:
1 Oto, Madhawo, Wikarna, syn mój mądrością wsławiony,
zabity leży na ziemi, po stokroć cięty przez Bhimę.
2 Wikarna wśród słoni leży, zabójco demona Madhu,
niczym ciemnymi chmurami spowite słońce jesienią.
3 Rękę tę jego stwardniałą od łuku dzierżenia, wielką,
sępy – chcąc jakoś tam pożreć – tną, choć ją chroni osłona.
4 Młodziutka małżonka jego zgnębiona pragnie powstrzymać
sępy te wciąż żądne łupu, lecz bezskutecznie, Madhawo.
5 Wikarna, wódz młody, heros, zbytku godny, byku mężów,
na zbytek zasługujący, w kurzu spoczywa, Madhawo.
6 A najlepszego z Bharatów, ciętego w miejscach śmiertelnych
strzałami z trzcin i żelaza, Lakszmi i dziś nie opuszcza*.
7 Durmukha leży zabity, twarz w górę zwrócił, ciął w bitwie
moc wrogów, lecz jego zabił heros, co śluby chciał spełnić*.
8 Twarz jego zżarta w połowie przez dzikie stworzenia, Kryszno,
lśni pięknie jak księżyc, synu, w siódmym dniu jasnej połowy*.
9 Dlaczego ten oto heros, syn mój z tą twarzą, o Kryszno,
zabity w bitwie przez wrogów piach oto i kurz pożera?
10 Gdy kroczył na czele bitwy, nikt nie zatrzymał Durmukhy,
jak świata bogów zdobywcę wrogowie zabić zdołali?
11 Spójrz, martwy leży na ziemi Ćitrasena – Barwny Heros,
syn Dhrytarasztry, był wzorem łuczników, Zabójco Madhu.
12 Zdobnego w barwne łańcuchy otaczają młode żony,
wychudłe z bólu, gromadnie łkają wśród stad dzikich bestii.
13 Niezwykle wygląda, Kryszno, dziwnie ta barwna mieszanka:
odgłosy lamentów kobiet wraz z dzikich bestii rykami*.
14 Wódz młody, wciąż otoczony przez najwspanialsze małżonki,
oto Wiwimśati leży w kurzu, poległy, Madhawo.
15 Woja padłego w potyczce – zbroję mu strzały strzaskały –
otacza Wiwimśatiego, mego dwudziestego syna,
sępów coś koło dwudziestki*.
16 Przedzierał się ten bohater w bitwie do armii Pandawów,
teraz do prawych znów mężów wdarł się, spoczywa na łożu.
17 Na twarz spójrz Wiwimśatiego, jest uśmiechnięta, jaśnieje,
piękny ma nos i brwi, Kryszno, do władcy gwiazd* jest podobna.
18 Przy świetnym tym przysiadają nimfy Wasawy – Świetnego*
jak tysiąc panien niebiańskich przy pląsającym gandharwie*.
19 Któż mógł pokonać Duhsahę, zabójcę armii herosów,
woja, co jaśniał w potyczkach i nieprzyjaciół swych miażdżył.
20 Pokryte strzałami ciało Duhsahy wygląda niczym
góra pokryta drzewami karnikary z mnóstwem kwiatów*.
21 A zmarły Duhsaha, mając złoty łańcuch, lśniącą zbroję,
wygląda jak Biała Góra*, na której pali się ogień*.