6.20. Opis armii Kaurawów

I rzekł Dhrytarasztra:
A którzy z nich, Sańdźajo, kiedy wzeszło słońce, od razu skorzy do bitki byli, rozochoceni – moi ludzie, których wiódł Bhiszma do walki, czy Pandawowie, których Bhima prowadził? Którzy księżyc i słońce z tyłu mieli? Którzy z wiatrem stali? W kierunku której armii niósł się skowyt szakali? A którzy z młodziaków mieli twarze radością jaśniejące? Powiedz mi całą prawdę, jak to było!

I rzekł Sańdźaja:
Obie armie równe się sobie wydają i w obu armiach radują się wojownicy, władco ludzi! Wybijają się jak młode drzewa w dwóch rzędach rosnące. W obu armiach wielka liczba słoni, rydwanów i rumaków, obie potężne, ich wygląd grozę budzi i obu, Bharato, nie da się pokonać! W obu wojownicy rwą się, by niebo zwyciężyć i obu strzegą szlachetni mężowie. Kaurawowie Synowie Dhrytarasztry, stoją z twarzą zwróconą na zachód. Pandawowie, gotowi do walki na wschód patrzą. [5] Armia Kaurawów przypomina armię króla Daitjów, armia Pandawów zaś – armię Indry, króla bogów. Jasny wiatr wieje od tyłu na Pandawów. Szakale skowyczą na Synów Dhrytarasztry. Słonie twojego syna nie mogą zdzierżyć ostrej woni szału, który ogarnął królewskie słonie tamtych.

Na słoniu o lotosowej barwie, ze złotym popręgiem, rasy tęgiej, z rozwartymi guzami na czole, siedzi Durjodhana między Kaurawami, przez śpiewaków i bardów wysławiany. Jego parasol świeci jak księżyc biały, złoty wieniec jaśnieje na jego głowie. Osłania go król Gandharów Śakuni wraz z górskimi mieszkańcami tej krainy, ze wszystkich stron go otaczającymi.

Na czele całej twojej armii stoi starowieczny Bhiszma – z białym parasolem, białym łukiem i konchą, w białym zawoju na głowie, z białą chorągwią, z białymi rumakami wygląda jak góra biała od śniegu. [10] W jego oddziale są wszyscy synowie Dhrytarasztry, Śalowie, co w jednym kraju mieszkają wraz z Bahlikami, wojownicy z Ambaszthy, z Sindhu, Sauwirowie i mężni wojownicy z Pięciorzecza.

Długoręki Drona potężny duchem, z natury szlachetny, stoi na złotym rydwanie z gniadymi końmi – sławny mistrz wszystkich królów – tyły armii osłania jak sam Indra. W środku armii są Bhuriśrawas, Purumitra i Dźaja razem z synami Wryddhakszatry, a także Matsjowie i wszyscy Kekajowie – bracia z oddziałami słoni, gotowi do walki.

Od północy armię osłania wielki łucznik Krypa Syn Śaradwaty Wnuk Gotamy na rydwanie z doskonałym dyszlem, znawca różnych sposobów walk, towarzyszą mu Śakowie, Kiratowie, Jawanowie i Pahlawowie. A od południa strzeże jej Bryhadbala, osłaniany przez Krytawarmana, razem z wielkimi rydwannikami – Andhakami, Wrysznimi i Bhodźami oraz z wojami Surasztry z południowego-zachodu, wszyscy pod bronią. [15] Rozwinął się szyk liczący miriadę mężnych rydwanników Trigartów, co poprzysięgli zwycięstwo nad Ardźuną albo śmierć. Z bronią gotową tropić go będą, krok za krokiem. Twoich słoni jest calutka setka tysięcy, Bharato, i przy każdym słoniu setka rydwanów stoi, a przy każdym rydwanie – setka konnych; przy każdym koniu zaś – dziesięciu łuczników, przy każdym łuczniku – dziesięciu tarczowników. W ten sposób Bhiszma ustawił szyki twoich wojowników, Bharato!

I tak dzień w dzień, co rano, dowódca armii Syn Śantanu ustawiał wojowników w szykach ludzkich i boskich, szykach gandharwów i szykach asurów. Wojsko Synów Dhrytarasztry stało do walki w szyku z twarzą na zachód – ogromne niczym wielki ocean w czasie przypływu. [20] Nieskończona była twoja armia, władco mężów, nie taka, jak Pandawów! A jednak już wtedy myślałem, że trudno zwyciężyć będzie tamto wojsko wielkie pod dowództwem Kryszny Bujnowłosego i Ardźuny!