Autorzy
Opracowali (indika 2024):
(tłumaczenie)
Joanna Jurewicz i Andrzej Babkiewicz (partie metryczne)
(komitet redakcyjny)
Andrzej Babkiewicz, Joanna Jurewicz, Monika Nowakowska,
Sven Sellmer, Przemysław Szczurek, Anna Trynkowska
(redakcja techniczna)
Karina Babkiewicz
(przygotowanie tekstu, skład, zamieszczenie na stronie)
Sven Sellmer i Andrzej Babkiewicz
Tłumaczenie finansowane w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”
w latach 2017–2023, numer projektu 0357/NPRH5/H22/84/2017.
महाभारत
Mahābhārata
6. Księga Bhiszmy (bhīṣma-parvan)
***
6.1-13 Księga struktury świata
(jambū-kaṇḍa-vinirmāṇa-parvan)
6.3. Złe omeny cd
(utpāta-varṇana / ariṣṭādhyāya)
Streszczenie rozdziału:
- Dalszy opis złych omenów.
vyāsa uvāca
kharā goṣu prajāyante ramante mātṛbhiḥ sutāḥ |
anārtavaṃ puṣpaphalaṃ darśayanti vane drumāḥ ||6.3.1||
garbhiṇyo rājaputryaś ca janayanti vibhīṣaṇān |
kravyādān pakṣiṇaś caiva gomāyūn aparān mṛgān ||6.3.2||
triviṣāṇāś caturnetrāḥ pañcapādā dvimehanāḥ |
dviśīrṣāś ca dvipucchāś ca daṃṣṭriṇaḥ paśavo 'śivāḥ ||6.3.3||
jāyante vivṛtāsyāś ca vyāharanto 'śivā giraḥ |
tripadāḥ śikhinas tārkṣyāś caturdaṃṣṭrā viṣāṇinaḥ ||6.3.4||
tathaivānyāś ca dṛśyante striyaś ca brahmavādinām |
vainateyān mayūrāṃś ca janayantyaḥ pure tava ||6.3.5||
govatsaṃ vaḍavā sūte śvā sṛgālaṃ mahīpate |
krakarāñ śārikāś caiva śukāṃś cāśubhavādinaḥ ||6.3.6||
striyaḥ kāś cit prajāyante catasraḥ pañca kanyakāḥ |
tā jātamātrā nṛtyanti gāyanti ca hasanti ca ||6.3.7||
pṛthagjanasya kuḍakāḥ stanapāḥ stenaveśmani |
nṛtyanti parigāyanti vedayanto mahad bhayam ||6.3.8||
pratimāś cālikhanty anye saśastrāḥ kālacoditāḥ |
anyonyam abhidhāvanti śiśavo daṇḍapāṇayaḥ |
uparundhanti kṛtvā ca nagarāṇi yuyutsavaḥ ||6.3.9||
padmotpalāni vṛkṣeṣu jāyante kumudāni ca |
viṣvagvātāś ca vānty ugrā rajo na vyupaśāmyati ||6.3.10||
abhīkṣṇaṃ kampate bhūmir arkaṃ rāhus tathāgrasat |
śveto grahas tathā citrāṃ samatikramya tiṣṭhati ||6.3.11||
abhāvaṃ hi viśeṣeṇa kurūṇāṃ pratipaśyati |
dhūmaketur mahāghoraḥ puṣyam ākramya tiṣṭhati ||6.3.12||
senayor aśivaṃ ghoraṃ kariṣyati mahāgrahaḥ |
maghāsv aṅgārako vakraḥ śravaṇe ca bṛhaspatiḥ ||6.3.13||
bhāgyaṃ nakṣatram ākramya sūryaputreṇa pīḍyate |
śukraḥ proṣṭhapade pūrve samāruhya viśāṃ pate |
uttare tu parikramya sahitaḥ pratyudīkṣate ||6.3.14||
śyāmo grahaḥ prajvalitaḥ sadhūmaḥ sahapāvakaḥ |
aindraṃ tejasvi nakṣatraṃ jyeṣṭhām ākramya tiṣṭhati ||6.3.15||
dhruvaḥ prajvalito ghoram apasavyaṃ pravartate |
citrāsvātyantare caiva dhiṣṭhitaḥ paruṣo grahaḥ ||6.3.16||
vakrānuvakraṃ kṛtvā ca śravaṇe pāvakaprabhaḥ |
brahmarāśiṃ samāvṛtya lohitāṅgo vyavasthitaḥ ||6.3.17||
sarvasasyapraticchannā pṛthivī phalamālinī |
pañcaśīrṣā yavāś caiva śataśīrṣāś ca śālayaḥ ||6.3.18||
pradhānāḥ sarvalokasya yāsv āyattam idaṃ jagat |
tā gāvaḥ prasnutā vatsaiḥ śoṇitaṃ prakṣaranty uta ||6.3.19||
niścerur apidhānebhyaḥ khaḍgāḥ prajvalitā bhṛśam |
vyaktaṃ paśyanti śastrāṇi saṃgrāmaṃ samupasthitam ||6.3.20||
agnivarṇā yathā bhāsaḥ śastrāṇām udakasya ca |
kavacānāṃ dhvajānāṃ ca bhaviṣyati mahān kṣayaḥ ||6.3.21||
dikṣu prajvalitāsyāś ca vyāharanti mṛgadvijāḥ |
atyāhitaṃ darśayanto vedayanti mahad bhayam ||6.3.22||
ekapakṣākṣicaraṇaḥ śakuniḥ khacaro niśi |
raudraṃ vadati saṃrabdhaḥ śoṇitaṃ chardayan muhuḥ ||6.3.23||
grahau tāmrāruṇaśikhau prajvalantāv iva sthitau |
saptarṣīṇām udārāṇāṃ samavacchādya vai prabhām ||6.3.24||
saṃvatsarasthāyinau ca grahau prajvalitāv ubhau |
viśākhayoḥ samīpasthau bṛhaspatiśanaiścarau ||6.3.25||
kṛttikāsu grahas tīvro nakṣatre prathame jvalan |
vapūṃṣy apaharan bhāsā dhūmaketur iva sthitaḥ ||6.3.26||
triṣu pūrveṣu sarveṣu nakṣatreṣu viśāṃ pate |
budhaḥ saṃpatate 'bhīkṣṇaṃ janayan sumahad bhayam ||6.3.27||
caturdaśīṃ pañcadaśīṃ bhūtapūrvāṃ ca ṣoḍaśīm |
imāṃ tu nābhijānāmi amāvāsyāṃ trayodaśīm ||6.3.28||
candrasūryāv ubhau grastāv ekamāse trayodaśīm |
aparvaṇi grahāv etau prajāḥ saṃkṣapayiṣyataḥ ||6.3.29||
rajovṛtā diśaḥ sarvāḥ pāṃsuvarṣaiḥ samantataḥ |
utpātameghā raudrāś ca rātrau varṣanti śoṇitam ||6.3.30||
māṃsavarṣaṃ punas tīvram āsīt kṛṣṇacaturdaśīm |
ardharātre mahāghoram atṛpyaṃs tatra rākṣasāḥ ||6.3.31||
pratisroto 'vahan nadyaḥ saritaḥ śoṇitodakāḥ |
phenāyamānāḥ kūpāś ca nardanti vṛṣabhā iva |
patanty ulkāḥ sanirghātāḥ śuṣkāśanivimiśritāḥ ||6.3.32||
adya caiva niśāṃ vyuṣṭām udaye bhānur āhataḥ |
jvalantībhir maholkābhiś caturbhiḥ sarvatodiśam ||6.3.33||
ādityam upatiṣṭhadbhis tatra coktaṃ maharṣibhiḥ |
bhūmipālasahasrāṇāṃ bhūmiḥ pāsyati śoṇitam ||6.3.34||
kailāsamandarābhyāṃ tu tathā himavato gireḥ |
sahasraśo mahāśabdaṃ śikharāṇi patanti ca ||6.3.35||
mahābhūtā bhūmikampe caturaḥ sāgarān pṛthak |
velām udvartayanti sma kṣobhayantaḥ punaḥ punaḥ ||6.3.36||
vṛkṣān unmathya vānty ugrā vātāḥ śarkarakarṣiṇaḥ |
patanti caityavṛkṣāś ca grāmeṣu nagareṣu ca ||6.3.37||
pītalohitanīlaś ca jvalaty agnir huto dvijaiḥ |
vāmārciḥ śāvagandhī ca dhūmaprāyaḥ kharasvanaḥ |
sparśā gandhā rasāś caiva viparītā mahīpate ||6.3.38||
dhūmāyante dhvajā rājñāṃ kampamānā muhur muhuḥ |
muñcanty aṅgāravarṣāṇi bheryo 'tha paṭahās tathā ||6.3.39||
prāsādaśikharāgreṣu puradvāreṣu caiva hi |
gṛdhrāḥ paripatanty ugrā vāmaṃ maṇḍalam āśritāḥ ||6.3.40||
pakvāpakveti subhṛśaṃ vāvāśyante vayāṃsi ca |
nilīyante dhvajāgreṣu kṣayāya pṛthivīkṣitām ||6.3.41||
dhyāyantaḥ prakirantaś ca vālān vepathusaṃyutāḥ |
rudanti dīnās turagā mātaṅgāś ca sahasraśaḥ ||6.3.42||
etac chrutvā bhavān atra prāptakālaṃ vyavasyatām |
yathā lokaḥ samucchedaṃ nāyaṃ gaccheta bhārata ||6.3.43||
vaiśaṃpāyana uvāca
pitur vaco niśamyaitad dhṛtarāṣṭro 'bravīd idam |
diṣṭam etat purā manye bhaviṣyati na saṃśayaḥ ||6.3.44||
kṣatriyāḥ kṣatradharmeṇa vadhyante yadi saṃyuge |
vīralokaṃ samāsādya sukhaṃ prāpsyanti kevalam ||6.3.45||
iha kīrtiṃ pare loke dīrghakālaṃ mahat sukham |
prāpsyanti puruṣavyāghrāḥ prāṇāṃs tyaktvā mahāhave ||6.3.46||
I rzekł Wjasa:
Osły wśród krów się rodzą. Synowie z matkami spółkują. W lasach drzewa rozkwitają i wydają owoce, choć ich czas nie nadszedł. Brzemienne córki królów potwory na świat wydają: trupożerne ptaki, szakale i inne bestie. Z trzema rogami, czterookie, o pięciu nogach i dwóch penisach, dwugłowe, z ogonami dwoma, złowrogie zębate stworzenia rodzą się z rozwartym pyskiem, zatrważające krzyki wydają, na trzech nogach, z grzebieniem jak kogut, z czterema kłami, rogate. [5] A w twoim mieście widziano żony braminów, które orły wężożerne na świat wydawały i pawie. Klacz rodzi cielęta, suka szakale, szpaki zaś kuropatwy i papugi – wszystko to wieszczy nieszczęście, o panie plemion. Niektóre kobiety rodzą po cztery lub po pięć córek, które zaraz po narodzinach ze śmiechem śpiewają i tańczą. Nikczemnicy niskiego rodu piją z piersi w złodziejskich przybytkach, pląsają wśród śpiewów, pieśni zawodzą, wielkie niebezpieczeństwo wieszcząc. Dzieci, przez Czas ponaglane, rysują postacie z bronią, wzajemnie siebie gonią z kijami w rękach, pełne chęci do walki miasta budują i je oblegają. [10] Na drzewach lilie* i lotosy kwitną, a wichry wieją we wszystkie strony, aż kurzawa osiąść nie może.
11 Ziemia* drży wciąż bezustannie,
Rahu zaś pożera Słońce,
biały późniejszą* drzewiej,
teraz ku niej zaś spoziera*.
15 Jaśnieje Planeta Ciemna,
dym i ogień ją wypełnia,
weszła w znak indrowy Dźjeszthy
przystanęła w nim solidnie.
16 Lśni Polarna Gwiazda wrogo
i na lewo się kolebie.
Sroga zaś kometa Dwie* komety z warkoczami
purpurowym i miedzianym
płoną jakby zatrzymane,
przyćmiewając blask na niebie
Siedmiu Mędrców uniesionych.
25 Dwie planety – Jowisz, Saturn –
płonąc, rok się zatrzymały
blisko siebie w konstelacji,
co Wiśakhą jest nazwana.
26 W Kryttice – w tym pierwszym znaku –
znów planeta groźna stoi.
Światłem kradnie jego piękno,
płonąc jak kometa wroga.
27 Merkury się gwałtem zbliża
do trzech znaków początkowych*,
panie plemion, co zwiastuje
wielce srogie zagrożenie.
28 Wcześniej nów przychodził czasem
czternastego, piętnastego,
albo też dnia szesnastego,
ale nigdy nie widziałem
by w trzynastym się pojawił!
29 W miesiąc jeden przypadają
dwa zaćmienia w dniu trzynastym
– Słońca, potem zaś Księżyca –
poza ich właściwym czasem!
Stworzeń to zagładę wieści!
[30] Kurz pokrył wszystkie strony świata od deszczy, co pyłem padają. Wznoszą się chmury potworne, nocami krew wylewają. A czternastej nocy ciemnej połowy miesiąca rzęsista ulewa mięsa nadeszła i o północy sycić się nią poczęły rakszasy w okropny sposób. Rzeki pod prąd płyną, ich strumienie pełne są juchy, studnie się pienią, niczym byki ryczą. Lecą w dół meteory z okropnym łoskotem, z suchymi kamieniami zmieszane. I dzisiaj, gdy noc odeszła, nie nastało światło wraz ze wschodem słońca. [35] Wielcy wieszczowie z płonącymi pochodniami z czterech stron świata, cześć słońcu oddając, głoszą: „Oto ziemia pić będzie krew jej tysięcy władców!”
Słychać łoskot tysiąckrotny gór Kajlasy, Mandary i Himawantu, gdy ich szczyty się zapadają. Zadrżała ziemia, wielkie żywioły granice czterech oceanów zmieniły i wstrząsają nimi wciąż na nowo. Straszne wichry wieją, drzewa wyrywając, a te walą się na ziemię po wsiach i miastach, pod uderzeniami gromów. Gdy bramini ogień rozpalają, pali się na żółto, krwawo, niebiesko, płomień kieruje na lewo, pachnie trupem, dymi mocno, huczy okrutnie. Każde dotknięcie, każdy zapach i smak odwrotnie odczuwamy, władco ziemi! Dymią sztandary królów, łopocą bez przerwy, a bębny i kotły deszczem węgla sypią. [40] Sępy straszne obsiadają szczyty świętych drzew i bramy miast, kołując w lewą stronę. I ptactwo, nieznośnie skrzecząc pa-kka! pa-kka!, obsiada szczyty godeł na zgubę królów. Tysiące rumaków i słoni głowy spuściły w rozpaczy, włosie z ogonów im wypada, całe się trzęsą, rżąc i porykując. [45] A teraz, gdyś usłyszał, o panie, że czas nadchodzi, podejmij decyzję taką, by świat nie uległ zagładzie, o Bharato!
I rzekł Waiśampajana:
Rozważywszy słowa ojca, Dhrytarasztra mu odparł:
Myślę, że to już dawno postanowiono! Nie mam tu żadnych wątpliwości! Jeśli wojownicy giną w walce zgodnie z kodeksem rycerskim, idą do świata bohaterów i szczęście jedynie jest im pisane. Zdobywają sławę tutaj i na tamtym świecie oraz radość długotrwałą, owe tygrysy ludzi, jeśli w wielkiej walce życie oddadzą.