Autorzy
Opracowali (indika 2024):
(tłumaczenie)
Joanna Jurewicz
(komitet redakcyjny)
Andrzej Babkiewicz, Joanna Jurewicz, Monika Nowakowska,
Sven Sellmer, Przemysław Szczurek, Anna Trynkowska
(redakcja techniczna)
Karina Babkiewicz
(przygotowanie tekstu, skład, zamieszczenie na stronie)
Sven Sellmer i Andrzej Babkiewicz
Tłumaczenie finansowane w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”
w latach 2017–2023, numer projektu 0357/NPRH5/H22/84/2017.
महाभारत
Mahābhārata
6. Księga Bhiszmy (bhīṣma-parvan)
***
6.1-13 Księga struktury świata
(jambū-kaṇḍa-vinirmāṇa-parvan)
6.2. Złe omeny
(saṁjaya-vara-lābha / durnimitta-kathana)
Streszczenie rozdziału:
- Sańdźaja otrzymuje dar widzenia.
- Lista omenów.
tataḥ pūrvāpare saṃdhye samīkṣya bhagavān ṛṣiḥ |
sarvavedavidāṃ śreṣṭho vyāsaḥ satyavatīsutaḥ ||6.2.1||
bhaviṣyati raṇe ghore bharatānāṃ pitāmahaḥ |
pratyakṣadarśī bhagavān bhūtabhavyabhaviṣyavit ||6.2.2||
vaicitravīryaṃ rājānaṃ sa rahasyaṃ bravīd idam |
śocantam ārtaṃ dhyāyantaṃ putrāṇām anayaṃ tadā ||6.2.3||
vyāsa uvāca
rājan parītakālās te putrāś cānye ca bhūmipāḥ |
te haniṣyanti saṃgrāme samāsādyetaretaram ||6.2.4||
teṣu kālaparīteṣu vinaśyatsu ca bhārata |
kālaparyāyam ājñāya mā sma śoke manaḥ kṛthāḥ ||6.2.5||
yadi tv icchasi saṃgrāme draṣṭum enaṃ viśāṃ pate |
cakṣur dadāni te hanta yuddham etan niśāmaya ||6.2.6||
dhṛtarāṣṭra uvāca
na rocaye jñātivadhaṃ draṣṭuṃ brahmarṣisattama |
yuddham etat tv aśeṣeṇa śṛṇuyāṃ tava tejasā ||6.2.7||
vaiśaṃpāyana uvāca
tasminn anicchati draṣṭuṃ saṃgrāmaṃ śrotum icchati |
varāṇām īśvaro dātā saṃjayāya varaṃ dadau ||6.2.8||
vyāsa uvāca
eṣa te saṃjayo rājan yuddham etad vadiṣyati |
etasya sarvaṃ saṃgrāme naparokṣaṃ bhaviṣyati ||6.2.9||
cakṣuṣā saṃjayo rājan divyenaiṣa samanvitaḥ |
kathayiṣyati te yuddhaṃ sarvajñaś ca bhaviṣyati ||6.2.10||
prakāśaṃ vā rahasyaṃ vā rātrau vā yadi vā divā |
manasā cintitam api sarvaṃ vetsyati saṃjayaḥ ||6.2.11||
nainaṃ śastrāṇi bhetsyanti nainaṃ bādhiṣyate śramaḥ |
gāvalgaṇir ayaṃ jīvan yuddhād asmād vimokṣyate ||6.2.12||
ahaṃ ca kīrtim eteṣāṃ kurūṇāṃ bharatarṣabha |
pāṇḍavānāṃ ca sarveṣāṃ prathayiṣyāmi mā śucaḥ ||6.2.13||
diṣṭam etat purā caiva nātra śocitum arhasi |
na caiva śakyaṃ saṃyantuṃ yato dharmas tato jayaḥ ||6.2.14||
vaiśaṃpāyana uvāca
evam uktvā sa bhagavān kurūṇāṃ prapitāmahaḥ |
punar eva mahābāhuṃ dhṛtarāṣṭram uvāca ha ||6.2.15||
iha yuddhe mahārāja bhaviṣyati mahān kṣayaḥ |
yathemāni nimittāni bhayāyādyopalakṣaye ||6.2.16||
śyenā gṛdhrāś ca kākāś ca kaṅkāś ca sahitā balaiḥ |
saṃpatanti vanānteṣu samavāyāṃś ca kurvate ||6.2.17||
atyugraṃ ca prapaśyanti yuddham ānandino dvijāḥ |
kravyādā bhakṣayiṣyanti māṃsāni gajavājinām ||6.2.18||
khaṭākhaṭeti vāśanto bhairavaṃ bhayavedinaḥ |
kahvāḥ prayānti madhyena dakṣiṇām abhito diśam ||6.2.19||
ubhe pūrvāpare saṃdhye nityaṃ paśyāmi bhārata |
udayāstamane sūryaṃ kabandhaiḥ parivāritam ||6.2.20||
śvetalohitaparyantāḥ kṛṣṇagrīvāḥ savidyutaḥ |
trivarṇāḥ parighāḥ saṃdhau bhānum āvārayanty uta ||6.2.21||
jvalitārkendunakṣatraṃ nirviśeṣadinakṣapam |
ahorātraṃ mayā dṛṣṭaṃ tatkṣayāya bhaviṣyati ||6.2.22||
alakṣyaḥ prabhayā hīnaḥ paurṇamāsīṃ ca kārttikīm |
candro 'bhūd agnivarṇaś ca samavarṇe nabhastale ||6.2.23||
svapsyanti nihatā vīrā bhūmim āvṛtya pārthivāḥ |
rājāno rājaputrāś ca śūrāḥ parighabāhavaḥ ||6.2.24||
antarikṣe varāhasya vṛṣadaṃśasya cobhayoḥ |
praṇādaṃ yudhyato rātrau raudraṃ nityaṃ pralakṣaye ||6.2.25||
devatāpratimāś cāpi kampanti ca hasanti ca |
vamanti rudhiraṃ cāsyaiḥ svidyanti prapatanti ca ||6.2.26||
anāhatā dundubhayaḥ praṇadanti viśāṃ pate |
ayuktāś ca pravartante kṣatriyāṇāṃ mahārathāḥ ||6.2.27||
kokilāḥ śatapatrāś ca cāṣā bhāsāḥ śukās tathā |
sārasāś ca mayūrāś ca vāco muñcanti dāruṇāḥ ||6.2.28||
gṛhītaśastrābharaṇā varmiṇo vājipṛṣṭhagāḥ |
aruṇodayeṣu dṛśyante śataśaḥ śalabhavrajāḥ ||6.2.29||
ubhe saṃdhye prakāśete diśāṃ dāhasamanvite |
āsīd rudhiravarṣaṃ ca asthivarṣaṃ ca bhārata ||6.2.30||
yā caiṣā viśrutā rājaṃs trailokye sādhusaṃmatā |
arundhatī tayāpy eṣa vasiṣṭhaḥ pṛṣṭhataḥ kṛtaḥ ||6.2.31||
rohiṇīṃ pīḍayann eṣa sthito rājañ śanaiścaraḥ |
vyāvṛttaṃ lakṣma somasya bhaviṣyati mahad bhayam ||6.2.32||
anabhre ca mahāghoraṃ stanitaṃ śrūyate 'niśam |
vāhanānāṃ ca rudatāṃ prapatanty aśrubindavaḥ ||6.2.33||
I rzekł Waiśampajana:
I oto wielki wieszcz Wjasa, największy znawca wszystkich Wed, Syn Satjawati, praojciec Bharatów, który widzi wszystko naocznie, który zna przeszłość, teraźniejszość i przyszłość, który przejrzał zmierzchy i świty minione, tuż przed tą straszną wojną objawił tajemnicę zrozpaczonemu królowi, Dhrytarasztrze Synowi Wićitrawirji, przepełnionemu cierpieniem i pogrążonemu w rozmyślaniach nad złymi postępkami swych synów.
I rzekł Wjasa:
Królu, przeminął czas twoich synów i wszystkich innych królów. Napadną na siebie nawzajem w tej wojnie i zginą. [5] A ty, wiedząc, że ich czas przeminął, że śmierć ich czeka, poznawszy obroty czasu, nie poddawaj się rozpaczy! Jeśli chcesz zobaczyć ich w walce, przywrócę ci wzrok. Nuże, sam ją obejrzyj!
I rzekł Dhrytarasztra:
Nie mam ochoty oglądać tego mordu krewniaczego, o arcywieszczu! Ale ty masz moc, dzięki której mógłbym o nim co dokumentnie posłuchać.
I rzekł Waiśampajana:
Wtedy ten, który spełnia życzenia, słysząc jego słowa, darem widzenia obdarzył Sańdźaję.
I rzekł Wjasa:
Oto Sańdźaja Syn Gawalgany, o królu. On o wojnie ci opowie. Nic, co będzie się działo, nie ujdzie jego oku. [10] Dostanie on dar boskiego widzenia i opowie ci wojnę, będzie bowiem wiedział wszystko – to, co widoczne i to, co ukryte, co nocą się dzieje albo we dnie, nawet to, o czym ludzie pomyślą – wszystkiego będzie on świadom. Broń się go imać nie będzie, nie pokona go zmęczenie. Ten oto Syn Gawalgany żywy z tej wojny wyjdzie. A ja wszystkim wzdłuż i wszerz rozgłaszał będę sławę Kaurawów i Pandawów. Nie rozpaczaj, buhaju Bharatów! Wszystko to wcześniej wszak zostało już ustalone, dlatego nie warto się smucić. Niczego nie da się już powstrzymać. [15] Gdzie Prawo, tam zwycięstwo!
I rzekł Waiśampajana:
Wyrzekłszy te słowa, błogosławiony pradziad rodu Kurów dalej długorękiemu Dhrytarasztrze prawił:
I rzekł Wjasa:
W tej wojnie, o wielki królu, do wielkiej zagłady dojdzie. Widzę bowiem przerażające omeny! Oto jastrzębie, sępy i kruki, marabuty potężne całymi stadami czubki drzew obsiadają. Spodziewają się tej wojny potwornej, radują się na nią te ptaszyska trupożerne, co żywić się będą mięsem rumaków i słoni! Wielkie żurawie, krzycząc przeraźliwie, środkiem przestworza ku południowi lecą i grozę zwiastują. [20] Słońce cały czas chmury zasłaniają – o zmierzchu, gdy zachodzi, i o świcie, gdy wschodzi, Bharato . Jego światło ocienia kawalkada chmur w trzech kolorach, biel i krwista czerwień je okala, gardziele mają czarne, błyskawice w nich się świecą. I widzę, jak słońce, księżyc i gwiazdozbiory dniem i nocą płoną jednako. To oznaka zagłady! A w noc pełni w miesiącu karttika* plamy na księżycu zanikły, jego blask zamarł, świecił się barwą ognia wraz z niebem całym. Zasną snem wiecznym bohaterscy królowie, ich ciała ziemię pokryją – władcy i ich synowie mężni, o ramionach jak tarany potężnych. [25] Słyszę, jak nocą przestwór wypełniają potworne odgłosy dzików i szczurów toczących ze sobą bój zaciekły. Wizerunki bóstw to w dygot wpadają, to śmieją się, to krwią z ust wymiotują, spocone na ziemię się walą. Grzmią bębny, w które nikt nie uderza, władco ludów, a wielkie rydwany wojowników jadą same, choć nikt ich nie zaprzągł. Kukiele, dzięcioły, kraski, sępy, papugi, łabędzie i pawie straszne okrzyki wydają. Widać setki zbrojnych, niosących oręż, jadących konno, a świtaniem chmary szarańczy* setkami się wznoszą. [30] Zmrok i brzask w ogień spowite, rozświetlają przestwór, a deszcz płynie krwią i kośćmi, Bharato! Arundhati*, na cały trójświat słynna, której święci cześć oddają, po niebie idzie, a za nią jej mąż Wasisztha kroczy, o królu! Na nieboskłonie Nocny Wędrowiec* zaćmił Rohini*. Znikły plamy na księżycu. Wielka groza nadciąga! Wciąż słychać, jak grzmoty potworne biją z nieba bezchmurnego, a z oczu wierzchowców łzy wciąż płyną.