Autorzy

Opracowali (indika 2024):
(tłumaczenie)

Andrzej Babkiewicz
(przygotowanie tekstu, skład)
Sven Sellmer
(komitet redakcyjny)
Andrzej Babkiewicz, Joanna Jurewicz, Monika Nowakowska,
Sven Sellmer, Przemysław Szczurek, Anna Trynkowska
(opracowanie redakcyjne)
Magdalena Mendys
(redakcja techniczna)
Karina Babkiewicz
Tłumaczenie finansowane w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”
w latach 2017–2023, numer projektu 0357/NPRH5/H22/84/2017.

महाभारत

Mahābhārata

7. Księga Drony (Droṇaparvan)

***

7.52-60 Przysięga (Pratijñā) /
Noc i poranek po śmierci Abhimaju

7.54 Pocieszenie Subhadry (Subhadrāśvāsana)

Streszczenie rozdziału:

1–8 Złe omeny powiązane ze złością Nary i Narajany.
9–11 Ardźuna radzi Krysznie, by pocieszył swą siostrę Subhadrę i Uttarę.
12–26 Słowa pocieszenia: nieuchronność losu, zacne przeznaczenie wojownika, zapowiedź zemsty na Dźajadratsze.

saṃjaya uvāca
tāṃ niśāṃ duḥkhaśokārtau
śvasantāv iva coragau |
nidrāṃ naivopalebhāte
vāsudevadhanaṃjayau ||7.54.1||

naranārāyaṇau kruddhau
jñātvā devāḥ savāsavāḥ |
vyathitāś cintayām āsuḥ
kiṃ svid etad bhaviṣyati ||7.54.2||

vavuś ca dāruṇā vātā
rūkṣā gorābhiśaṃsinaḥ |
sakabandhas tathāditye
parighaḥ samadṛśyata ||7.54.3||

śuṣkāśanyaś ca niṣpetuḥ
sanirghātāḥ savidyutaḥ |
cacāla cāpi pṛthivī
saśailavanakānanā ||7.54.4||

cukṣubhuś ca mahārāja
sāgarā makarālayāḥ |
pratisrotaḥ pravṛttāś ca
tathā gantuṃ samudragāḥ ||7.54.5||

rathāśvanaranāgānāṃ
pravṛttam adharottaram |
kravyādānāṃ pramodārthaṃ
yamarāṣṭravivṛddhaye ||7.54.6||

vāhanāni śakṛnmūtre
mumucū ruruduś ca ha |
tān dṛṣṭvā dāruṇān sarvān
utpātāṃl lomaharṣaṇān ||7.54.7||

sarve te vyathitāḥ sainyās
tvadīyā bharatarṣabha |
śrutvā mahābalasyogrāṃ
pratijñāṃ savyasācinaḥ ||7.54.8||

atha kṛṣṇaṃ mahābāhur
abravīt pākaśāsaniḥ |
āśvāsaya subhadrāṃ tvaṃ
bhaginīṃ snuṣayā saha ||7.54.9||

snuṣā śvaśvrānaghāyaste
viśoke kuru mādhava |
sāmnā satyena yuktena
vacasāśvāsaya prabho ||7.54.10||

tato 'rjunagṛhaṃ gatvā
vāsudevaḥ sudurmanāḥ |
bhaginīṃ putraśokārtām
āśvāsayata duḥkhitām ||7.54.11||

mā śokaṃ kuru vārṣṇeyi
kumāraṃ prati sasnuṣā |
sarveṣāṃ prāṇināṃ bhīru
niṣṭhaiṣā kālanirmitā ||7.54.12||

kule jatasya vīrasya
kṣatriyasya viśeṣataḥ |
sadṛśaṃ maraṇaṃ hy etat
tava putrasya mā śucaḥ ||7.54.13||

diṣṭyā mahāratho vīraḥ
pitus tulyaparākramaḥ |
kṣātreṇa vidhinā prāpto
vīrābhilaṣitāṃ gatim ||7.54.14||

jitvā subahuśaḥ śatrūn
preṣayitvā ca mṛtyave |
gataḥ puṇyakṛtāṃ lokān
sarvakāmaduho 'kṣayān ||7.54.15||

tapasā brahmacaryeṇa
śrutena prajñayāpi ca |
santo yāṃ gatim icchanti
prāptas tāṃ tava putrakaḥ ||7.54.16||

vīrasūr vīrapatnī tvaṃ
vīraśvaśurabāndhavā |
mā śucas tanayaṃ bhadre
gataḥ sa paramāṃ gatim ||7.54.17||

prāpsyate cāpy asau kṣudraḥ
saindhavo bālaghātakaḥ |
asyāvalepasya phalaṃ
sasuhṛdgaṇabāndhavaḥ ||7.54.18||

vyuṣṭāyāṃ tu varārohe
rajanyāṃ pāpakarmakṛt |
na hi mokṣyati pārthāt sa
praviṣṭo 'py amarāvatīm ||7.54.19||

śvaḥ śiraḥ śroṣyase tasya
saindhavasya raṇe hṛtam |
samantapañcakād bāhyaṃ
viśokā bhava mā rudaḥ ||7.54.20||

kṣatradharmaṃ puraskṛtya
gataḥ śūraḥ satāṃ gatim |
yāṃ vayaṃ prāpnuyāmeha
ye cānye śastrajīvinaḥ ||7.54.21||

vyūḍhorasko mahābāhur
anivartī varapraṇut |
gatas tava varārohe
putraḥ svargaṃ jvaraṃ jahi ||7.54.22||

anu jātaś ca pitaraṃ
mātṛpakṣaṃ ca vīryavān |
sahasraśo ripūn hatvā
hataḥ śūro mahārathaḥ ||7.54.23||

āśvāsaya snuṣāṃ rājñi
mā śucaḥ kṣatriye bhṛṣam |
śvaḥ priyaṃ sumahac chrutvā
viśokā bhava nandini ||7.54.24||

yat pārthena pratijñātaṃ
tat tathā na tad anyathā |
cikīrṣitaṃ hi te bhartur
na bhavej jātu niṣphalam ||7.54.25||

yadi ca manujapannagāḥ piśācā
rajanicarāḥ patagāḥ surāsurāś ca |
raṇagatam abhiyānti sindhurājaṃ
na sa bhavitā saha tair api prabhāte ||7.54.26||

Sańdźaja rzekł:
1 Nocy tej nie mogli zasnąć
Wasudewa z Dóbr Zdobywcą,
z bólu cierpiąc i rozpaczy,
dysząc jak dwie groźne żmije.

2 Nary oraz Narajany
złość poznawszy, z niepokojem
bogowie wraz z dziećmi Wasu
rozważali: „Cóż się stanie?”.

3 Wiatry srogie wszędy dęły,
suche, upiorność wieszczące,
w tarczy słońca zobaczono
rząd chmur, który je przesłaniał.

4 Z pustki pioruny gruchnęły
z gromem oraz błyskawicą,
zadrżała powierzchnia ziemi
wraz z górami i lasami.

5 Morza się rozdygotały,
sioła wodnego stworzenia,
rzeki, co ku morzu płyną,
nurt ku górze zawróciły.

6 Zachowanie było dziwne
wozów, ludzi, słoni, koni,
pomnożenie świata zmarłych
radowało trupożerców.

7 Zawodziły wszem zwierzęta,
kał, urynę wydzielając.
Widząc wszystkie przeraźliwe,
włos jeżące złe omeny

8 oraz słysząc o przysiędze
siłacza Leworękiego,
zadrżeli wszyscy rycerze
w twojej armii, o buhaju.

9 Tak do Kryszny rzekł Ardźuna,
co był synem Głupcogromcy*:
„Pokrzep siostrę swą, Subhadrę,
jej synowej nieś pociechę.

10 O Madhawo, lęki usuń
siostry i synowej biednej,
pociesz je słowem o prawdzie,
wspartym na prastarych hymnach”.

11 Skłopotany Wasudewa
do Ardźuny domu ruszył
i zbolałą śmiercią syna
siostrę cierpiącą pocieszył:

12 „Nie rozpaczaj po młodzieńcu,
córko Wrysznich wraz z synową,
czas odmierza koniec istot,
nieuchronny, przeraźliwy.

13 Dla męża z zacnego rodu,
a zwłaszcza dla wojownika,
taka śmierć jak twego syna
jest wspaniała, nie lamentuj.

14 Cel przez mężnych upragniony
zyskał dzięki opatrzności
za sprawą reguł rycerskich,
rydwannik jak ojciec dzielny.

15 Pokonawszy licznych wrogów
i posławszy ich ku śmierci,
udał się do zbożnych światów,
wiecznych, pełnych obfitości.

16 Święci chcą ten cel osiągnąć
przez ascezę, osłuchanie,
wiedzę oraz ucznia śluby –
twój syn właśnie tego dopiął.

17 Jesteś matką, żoną woja,
woja krewną oraz córką,
więc nad synem nie płacz, miła,
on najwyższy cel osiągnął.

18 Władca Sindhu, dzieciobójca,
z krewnymi i przyjaciółmi,
nikczemnik owoce zerwie
arogancji swej i buty.

19 Kiedy jutrznia noc rozjaśni,
grzesznik ów, o pięknobiodra,
choćby skrył się w mieście bogów,
synowi nie ujdzie Prythy.

20 Jutro dowiesz się o głowie
władcy Sindhu w walce ściętej
i porwanej z pola Kurów,
otrzyj łzy, już nie rozpaczaj.

21 Wypełniwszy prawa wojów,
mąż dostąpił celu świętych,
ku któremu my dążymy
i żyjący z broni inni.

22 Barczysty z kresą na piersi,
który w boju się nie cofa
i najlepszych pokonuje,
syn twój ku niebiosom poszedł,
ostudź więc gorączkę, piękna.

23 Wrodził się w swojego ojca
i w rodzinę matki, mężny,
zabiwszy wrogów tysiące,
rydwannik, bohater poległ.

24 Pociesz zatem swą synową,
o królowo, wojowniczko,
i zanadto nie rozpaczaj,
jutro wieść miłą usłyszysz,
porzuć smutek, o córuchno.

25 Co syn Prythy przyobiecał,
to nastąpi nieuchronnie,
wola małżonka twojego
bezowocną być nie może.

26 Chociażby bogowie, węże, nocne mary,
ludzie, trupożercy, skrzydlaci, asury
strzegli króla Sindhu na bitewnym polu,
zmierzchu nie doczeka przez nich otoczony”.