Autorzy
Opracowali (indika 2024):
(tłumaczenie)
Andrzej Babkiewicz
(przygotowanie tekstu, skład)
Sven Sellmer
(komitet redakcyjny)
Andrzej Babkiewicz, Joanna Jurewicz, Monika Nowakowska,
Sven Sellmer, Przemysław Szczurek, Anna Trynkowska
(opracowanie redakcyjne)
Magdalena Mendys
(redakcja techniczna)
Karina Babkiewicz
Tłumaczenie finansowane w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”
w latach 2017–2023, numer projektu 0357/NPRH5/H22/84/2017.
महाभारत
Mahābhārata
7. Księga Drony (Droṇaparvan)
***
7.32-52 Zabicie Abhimanju (Abhimanyu-vadha) /
Trzynasty dzień bitwy
7.41 Błogosławieństwo Dźajadrathy
(Jayadratha-vara-pradāna)
Streszczenie rozdziału:
1–2 Dhrytarasztra pyta, czy ktoś wdarł się za Abhimanju do wnętrza pierścienia Drony.
3–4 Lista wojowników ciągnących za synem Ardźuny.
5–7 Dźajadratha staje na drodze Pandawom i ich powstrzymuje.
8–10 Dhrytarasztra pyta, jak to możliwe, że władca Sindhu w pojedynkę wstrzymał Pandawów.
11–20 Opowieść o błogosławieństwie, które otrzymał Dźajadratha:
- pokonany przez Bhimę, po porwaniu Draupadi, podejmuje ascezę;
- we śnie przychodzi do niego Śiwa;
- Dźajadratha prosi o błogosławieństwo pokonania Pandawów.
dhṛtarāṣṭra uvāca
bālam atyantasukhinam
avāryabaladarpitam |
yuddheṣu kuśalaṃ vīraṃ
kulaputraṃ tanutyajam ||7,41.1||
saṃjaya uvāca
gāhamānam anīkāni
sadaśvais taṃ trihāyanaiḥ |
api yaudhiṣṭhirāt sainyāt
kaś cid anvapatad rathī ||7,41.2||
yudhiṣṭhiro bhīmasenaḥ
śikhaṇḍī sātyakir yamau |
dhṛṣṭadyumno virāṭaś ca
drupadaś ca sakekayaḥ |
dhṛṣṭaketuś ca saṃrabdho
matsyāś cānvapatan raṇe ||7,41.3||
abhyadravan parīpsanto
vyūḍhānīkāḥ prahāriṇaḥ |
tān dṛṣṭvā dravataḥ śūrāṃs
tvadīyā vimukhābhavan ||7,41.4||
tatas tad vimukhaṃ dṛṣṭvā
tava sūnor mahad balam |
jāmātā tava tejasvī
viṣṭambhayiṣur ādravat ||7,41.5||
saindhavasya mahārāja
putro rājā jayadrathaḥ |
sa putragṛddhinaḥ pārthān
sahasainyān avārayat ||7,41.6||
ugradhanvā maheṣvāso
divyam astram udīrayan |
vārdhakṣatrir upāsedhat
pravaṇād iva kuñjarān ||7,41.7||
dhṛtarāṣṭra uvāca
atibhāram ahaṃ manye
saindhave saṃjayāhitam |
yad ekaḥ pāṇḍavān kruddhān
putragṛddhīn avārayat ||7,41.8||
atyadbhutam idaṃ manye
balaṃ śauryaṃ ca saindhave |
tad asya brūhi me vīryaṃ
karma cāgryaṃ mahātmanaḥ ||7,41.9||
kiṃ dattaṃ hutam iṣṭaṃ vā
sutaptam atha vā tapaḥ |
sindhurājena yenaikaḥ
kruddhān pārthān avārayat ||7,41.10||
saṃjaya uvāca
draupadīharaṇe yat tad
bhīmasenena nirjitaḥ |
mānāt sa taptavān rājā
varārthī sumahat tapaḥ ||7,41.11||
indriyāṇīndriyārthebhyaḥ
priyebhyaḥ saṃnivartya saḥ |
kṣutpipāsātapasahaḥ
kṛśo dhamanisaṃtataḥ |
devam ārādhayac charvaṃ
gṛṇan brahma sanātanam ||7,41.12||
bhaktānukampī bhagavāṃs
tasya cakre tato dayām |
svapnānte 'py atha caivāha
haraḥ sindhupateḥ sutam |
varaṃ vṛṇīṣva prīto 'smi
jayadratha kim icchasi ||7,41.13||
evam uktas tu śarveṇa
sindhurājo jayadrathaḥ |
uvāca praṇato rudraṃ
prāñjalir niyatātmavān ||7,41.14||
pāṇḍaveyān ahaṃ saṃkhye
bhīmavīryaparākramān |
eko raṇe dhārayeyaṃ
samastān iti bhārata ||7,41.15||
evam uktas tu deveśo
jayadratham athābravīt |
dadāmi te varaṃ saumya
vinā pārthaṃ dhanaṃjayam ||7,41.16||
dhārayiṣyasi saṃgrāme
caturaḥ pāṇḍunandanān |
evam astv iti deveśam
uktvābudhyata pārthivaḥ ||7,41.17||
sa tena varadānena
divyenāstrabalena ca |
ekaḥ saṃdhārayām āsa
pāṇḍavānām anīkinīm ||7,41.18||
tasya jyātalaghoṣeṇa
kṣatriyān bhayam āviśat |
parāṃs tu tava sainyasya
harṣaḥ paramako 'bhavat ||7,41.19||
dṛṣṭvā tu kṣatriyā bhāraṃ
saindhave sarvam arpitam |
utkruśyābhyadravan rājan
yena yaudhiṣṭhiraṃ balam ||7,41.20||
Dhrytarasztra rzekł:
1 Chłopiec, co w komfortach wzrastał,
dumny z siły bezgranicznej,
sprawny w boju, z rodu zacny,
życie swe na szali złożył,
2 gdy się nurzał w hufcach wroga,
jadąc końmi trzyletnimi,
czy jakiś rydwannik zdążał
za nim z armii Judhiszthiry?
Sańdźaja rzekł:
3 Judhiszthira, Bhimasena,
Śikhandin, Satjaki, Matsja,
bliźniaki i Dhrysztadjumna,
i Drupada z Kekajami,
Dhrysztaketu i Wirata
ruszyli do boju wściekli.
4 Napastników zwarty szereg,
chcąc go chronić, w ślad podążał.
Widząc ich, jak nadciągają,
twoje wojska zawróciły.
5 Gdy zobaczył wielką armię
jak w popłochu uciekała,
zięć twój o ogromnej mocy
ruszył, aby ją zatrzymać.
6 Książę Dźajadratha, królu,
potomek władcy Indusu
wstrzymał wojów synów Prythy,
chcących chronić swoje dziecię.
7 Łucznik o straszliwym łuku,
Wryddhakszatry syn uwolnił
boski oręż i ich wstrzymał,
niczym słonie nad przepaścią.
Dhrytarasztra rzekł:
8 Myślę, że nad swoje siły
brzemię dźwigał król Indusu.
Jak sam jeden mógł powstrzymać
Pandów chcących chronić syna?
9 Męstwo, siłę króla Sindhu
mniemam dziwem przecudownym.
Mów mi o przesławnych czynach
i dzielności szlachetnego.
10 Jakie jałmużny, ofiary
czy ascezę wielce srogą
musiał spełnić król Indusu,
że sam wściekłych Parthów wstrzymał?
Sańdźaja rzekł:
11 Gdy Draupadi chciał on porwać,
Bhimasena go pokonał,
srogą ascezę w swej bucie
podjął król, by dar otrzymać.
12 Odwiódł zmysły od przedmiotów,
które mogły być im miłe,
znosił głód, pragnienie, gorąc,
chudy, żyły jak postronki,
cześć oddawał bogu Śarwie*,
wieczną Wedę przyzywając.
13 Czuły Bóg dla swych czcicieli
wreszcie łaskę mu okazał,
w końcu snu się Hara zjawił
i rzekł do potomka Sindhu:
„Dźajadratho, rad jam z ciebie,
wybierz dar, mów, czego pragniesz?”.
14 Gdy usłyszał słowa Śarwy,
Dźajadratha, król Indusu,
jaźń okiełznał, pokłon złożył,
łącząc dłonie, rzekł do Rudry:
15 „Chciałbym sam jeden powstrzymać
synów Pandu podczas bitwy
męstwem Bhimy osłanianych,
wszystkich razem!”. O Bharato,
16 po tych słowach władca bogów
odpowiedział Dźajadratsze:
„Miły, dar ci ów przyznaję,
więc z wyjątkiem Dóbr Zdobywcy
17 w boju będziesz mógł zatrzymać
czterech spośród synów Pandu”.
„Niech tak będzie” – odrzekł Władcy
i król wówczas się przebudził.
18 To za sprawą tego daru
oraz dzięki boskiej broni
sam jeden był władnym wstrzymać
korpus zbrojny synów Pandu.
19 Brzęk cięciwy jego łuku
strachem zdjął wrogich rycerzy,
a radością niezmierzoną
żołnierzy twoich napełnił.
20 Gdy rycerze zobaczyli
wielkie brzemię władcy Sindhu,
zakrzyknęli i pognali
przeciw siłom Judhiszthiry.