Autorzy
Opracowali (indika 2024):
(tłumaczenie)
Andrzej Babkiewicz
(przygotowanie tekstu, skład)
Sven Sellmer
(komitet redakcyjny)
Andrzej Babkiewicz, Joanna Jurewicz, Monika Nowakowska,
Sven Sellmer, Przemysław Szczurek, Anna Trynkowska
(opracowanie redakcyjne)
Magdalena Mendys
(redakcja techniczna)
Karina Babkiewicz
Tłumaczenie finansowane w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”
w latach 2017–2023, numer projektu 0357/NPRH5/H22/84/2017.
महाभारत
Mahābhārata
7. Księga Drony (Droṇaparvan)
***
7.32-52 Zabicie Abhimanju (Abhimanyu-vadha) /
Trzynasty dzień bitwy
7.39 Pokonanie Duhśasany i Karny
(Karṇa-duḥśāsana-parājaya)
Streszczenie rozdziału:
1–12 Abhimanju wypomina Duhśasanie winy i pozbawia go świadomości.
13–19 Wojska Pandawów nagradzają aplauzem czyn Abhimanju i rzucają się, by przerwać pierścień Drony.
20–31 Durjodhana podjudza Karnę do ataku na syna Ardźuny – pokonanego Karnę z opresji ratuje brat.
saṃjaya uvāca
śaravikṣatagātras tu
pratyamitram avasthitam |
abhimanyuḥ smayan dhīmān
duḥśāsanam athābravīt ||7,39.1||
diṣṭyā paśyāmi saṃgrāme
māninaṃ śatrum āgatam |
niṣṭhuraṃ tyaktadharmāṇam
ākrośanaparāyaṇam ||7,39.2||
yat sabhāyāṃ tvayā rājño
dhṛtarāṣṭrasya śṛṇvataḥ |
kopitaḥ paruṣair vākyair
dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ |
jayonmattena bhīmaś ca
bahvabaddhaṃ prabhāṣatā ||7,39.3||
paravittāpahārasya
krodhasyāpraśamasya ca |
lobhasya jñānanāśasya
drohasyātyāhitasya ca ||7,39.4||
pitṝṇāṃ mama rājyasya
haraṇasyogradhanvinām |
tat tvām idam anuprāptaṃ
tat kopād vai mahātmanām ||7,39.5||
sadyaś cogram adharmasya
phalaṃ prāpnuhi durmate |
śāsitāsmy adya te bāṇaiḥ
sarvasainyasya paśyataḥ ||7,39.6||
adyāham anṛṇas tasya
kopasya bhavitā raṇe |
amarṣitāyāḥ kṛṣṇāyāḥ
kāṅkṣitasya ca me pituḥ ||7,39.7||
adya kauravya bhīmasya
bhavitāsmy anṛṇo yudhi |
na hi me mokṣyase jīvan
yadi notsṛjase raṇam ||7,39.8||
evam uktvā mahābāhur
bāṇaṃ duḥśāsanāntakam |
saṃdadhe paravīraghnaḥ
kālāgnyanilavarcasam ||7,39.9||
tasyoras tūrṇam āsādya
jatrudeśe vibhidya tam |
athainaṃ pañcaviṃśatyā
punaś caiva samarpayat ||7,39.10||
sa gāḍhaviddho vyathito
rathopastha upāviśat |
duḥśāsano mahārāja
kaśmalaṃ cāviśan mahat ||7,39.11||
sārathis tvaramāṇas tu
duḥśāsanam acetasam |
raṇamadhyād apovāha
saubhadraśarapīḍitam ||7,39.12||
pāṇḍavā draupadeyāś ca
virāṭaś ca samīkṣya tam |
pāñcālāḥ kekayāś caiva
siṃhanādam athānadan ||7,39.13||
vāditrāṇi ca sarvāṇi
nānāliṅgāni sarvaśaḥ |
prāvādayanta saṃhṛṣṭāḥ
pāṇḍūnāṃ tatra sainikāḥ ||7,39.14||
paśyantaḥ smayamānāś ca
saubhadrasya viceṣṭitam |
atyantavairiṇaṃ dṛptaṃ
dṛṣṭvā śatruṃ parājitam ||7,39.15||
dharmamārutaśakrāṇām
āśvinoḥ pratimās tathā |
dhārayanto dhvajāgreṣu
draupadeyā mahārathāḥ ||7,39.16||
sātyakiś cekitānaś ca
dhṛṣṭadyumnaśikhaṇḍinau |
kekayā dhṛṣṭaketuś ca
matsyapāñcālasṛṃjayāḥ ||7,39.17||
pāṇḍavāś ca mudā yuktā
yudhiṣṭhirapurogamāḥ |
abhyavartanta sahitā
droṇānīkaṃ bibhitsavaḥ ||7,39.18||
tato 'bhavan mahad yuddhaṃ
tvadīyānāṃ paraiḥ saha |
jayam ākāṅkṣamāṇānāṃ
śūrāṇām anivartinām ||7,39.19||
duryodhano mahārāja
rādheyam idam abravīt |
paśya duḥśāsanaṃ vīram
abhimanyuvaśaṃ gatam ||7,39.20||
pratapantam ivādityaṃ
nighnantaṃ śātravān raṇe |
saubhadram udyatās trātum
abhidhāvanti pāṇḍavāḥ ||7,39.21||
tataḥ karṇaḥ śarais tīkṣṇair
abhimanyuṃ durāsadam |
abhyavarṣata saṃkruddhaḥ
putrasya hitakṛt tava ||7,39.22||
tasya cānucarāṃs tīkṣṇair
vivyādha parameṣubhiḥ |
avajñāpūrvakaṃ vīraḥ
saubhadrasya raṇājire ||7,39.23||
abhimanyus tu rādheyaṃ
trisaptatyā śilīmukhaiḥ |
avidhyat tvarito rājan
droṇaṃ prepsur mahāmanāḥ ||7,39.24||
taṃ tadā nāśakat kaś cid
droṇād vārayituṃ raṇe |
ārujantaṃ rathaśreṣṭhān
vajrahastam ivāsurān ||7,39.25||
tataḥ karṇo jayaprepsur
mānī sarvadhanurbhṛtām |
saubhadraṃ śataśo 'vidhyad
uttamāstrāṇi darśayan ||7,39.26||
so 'strair astravidāṃ śreṣṭho
rāmaśiṣyaḥ pratāpavān |
samare śatrudurdharṣam
abhimanyum apīḍayat ||7,39.27||
sa tathā pīḍyamānas tu
rādheyenāstravṛṣṭibhiḥ |
samare 'marasaṃkāśaḥ
saubhadro na vyaṣīdata ||7,39.28||
tataḥ śilāśitais tīkṣṇair
bhallaiḥ saṃnataparvabhiḥ |
chittvā dhanūṃṣi śūrāṇām
ārjuniḥ karṇam ārdayat |
sa dhvajaṃ kārmukaṃ cāsya
chittvā bhūmau nyapātayat ||7,39.29||
tataḥ kṛcchragataṃ karṇaṃ
dṛṣṭvā karṇād anantaraḥ |
saubhadram abhyayāt tūrṇaṃ
dṛḍham udyamya kārmukam ||7,39.30||
tata uccukruśuḥ pārthās
teṣāṃ cānucarā janāḥ |
vāditrāṇi ca saṃjaghnuḥ
saubhadraṃ cāpi tuṣṭuvuḥ ||7,39.31||
Sańdźaja rzekł:
1 Z śmiechem mądry Abhimanju
z ciałem pokrytym ranami
zwrócił się do Duhśasany,
wroga przed nim stojącego.
2 „Dzięki opatrzności widzę
w boju wroga, co się zjawił,
dumnego, bezlitosnego,
który prawa nie przestrzega
i uwielbia bluźnić innym.
3 Wszak to ty w sali zgromadzeń,
gdy król Dhrytarasztra słuchał,
ostrym słowem rozsierdziłeś
króla prawa Judhiszthirę
oraz Bhimę, gdy gadałeś
bzdury, upity zwycięstwem.
4 Owoc bliźnich ograbienia,
złości, braku wyciszenia,
chciwości, zniszczenia wiedzy,
wrogości, nieżyczliwości
5 oraz grabieży królestwa
ojców mych, groźnych łuczników,
zaraz dzisiaj tu spożyjesz,
za szlachetnych gniewu sprawą.
6 Dziś bezprawia owoc straszny,
w przytomności wszystkich wojów,
dzięki strzałom mym osiągniesz.
Głupcze, jam jest dłoń karząca!
7 Dzisiaj długów się wyzbędę
w boju, względem swojej złości,
względem rozsierdzonej Kryszny*
i pragnienia mego ojca.
8 Dziś, Kaurawjo, będę wolny
też od długu względem Bhimy.
Jeśli nie porzucisz walki,
życia już nie uratujesz!”.
9 Długoręki rzekł te słowa
i nałożył, gromca wrogów,
strzałę, zgubę Duhśasany,
z mocą wiatru, ognia kresu.
10 Gwałtem w jego pierś trafiła,
w miejsce mostka się wbijając,
i ponownie strzał dwadzieścia
oraz pięć posłał ku niemu.
11 Zadrżał gwałtownie rażony,
opadł na rydwanu ławę,
Duhśasana, wielki królu,
słabością przemożną zdjęty.
12 Omdlałego Duhśasanę,
zgnębionego strzałą wroga,
cierpiącego, z pola walki,
śpiesząc się, woźnica uwiózł.
13 Dzieci Draupadi, Wirata,
Pandawowie, Pańćalowie,
Kekajowie na ten widok
ryki lwie wydali z piersi.
14 Pośród Pandów w każdym miejscu
rycerstwo uszczęśliwione
w instrumenty różnych kształtów
uderzało oraz dęło.
15 Z uśmiechem obserwowali
wyczyny syna Subhadry.
Widząc, że ich wróg, choć mężny,
dumny, został pokonany,
16 dzieci Draupadi, co miały
rzeźby na szczycie proporców:
Śakry, Wiatru, boga Prawa
i bliźniaczych dwóch Aświnów,
oraz wielcy rydwannicy:
17 Satjaki i Ćekitana,
Dhrysztadjumna i Śikhandin,
Kekajowie, Dhrysztaketu,
Matsje, Pańćale, Sryńdźaje,
18 przeszczęśliwe dzieci Pandu,
Judhiszthirę mając z przodu,
wszyscy razem się rzucili,
pragnąc przerwać pierścień Drony.
19 Rozgorzała sroga bitwa
twoich z oddziałami wroga,
wojów pragnących zwycięstwa,
co przed bitwą nie uchodzą.
20 Królu ziemi, Durjodhana
rzekł wówczas do syna Radhy:
„Spójrz, jak mężny Duhśasana
popadł w władzę Abhimanju.
21 Wszak on pali niczym słońce,
w walce swoich wrogów niszcząc.
Teraz pędzą Pandawowie,
by syna Subhadry chronić”.
22 Karna wielce rozsierdzony,
dobroczyńca twego syna,
zasypał ostrymi strzały
Abhimanju złowieszczego.
23 Mężny jednak, w polu boju,
z pogardą dla swego wroga,
ostrymi, silnymi strzały
zabił jego zwolenników.
24 Znamienity Abhimanju
w syna Radhy szybko puścił
siedemdziesiąt i trzy strzały,
pragnąc dostać się do Drony.
25 Nikt go wstrzymać nie był w stanie,
gdy do niego w boju zmierzał,
i druzgotał rydwanników
jak asury Gromodzierżca*.
26 Ale Karna, chcąc zwycięstwa,
szanowany przez łuczników,
szył w syna Subhadry strzały,
boski oręż objawiając.
27 Pełen mocy uczeń Ramy*,
najprzedniejszy z znawców broni,
w boju dręczył swymi strzały
Abhimanju walecznego.
28 W walce nieśmiertelnym równy,
syn Subhadry ciemiężony
deszczem strzał potomka Radhy
w boju jednak się nie złamał.
29 Ostrzonymi na kamieniu,
niedźwiedzimi, z prostym drzewcem
zadziornymi swymi strzały
przeciął łuki bohaterów
i ciemiężyć zaczął Karnę
ów zwycięski syn Ardźuny.
Ściął mu łuk oraz proporzec,
te na ziemię wprost runęły.
30 Widząc Karnę w zagrożeniu,
jego młodszy brat w pośpiechu
ruszył na syna Subhadry,
ciężki łuk ujmując w dłonie.
31 Wówczas to synowie Prythy
ze sprzymierzeńcami swymi,
krzycząc oraz bijąc w bębny,
sławili Subhadry syna.