Stanisław Franciszek Michalski-Iwieński (1881-1961)
Urodzony 29 stycznia 1881 r. w Tarnogrodzie, zmarły 8 sierpnia 1961 r. w Łodzi. Indolog, encyklopedysta, tłumacz z sanskrytu i języka palijskiego, wydawca i pisarz.
– studia w Warszawie i Wiedniu;
– 1912 – stopień doktora w zakresie filologii indyjskiej;
– 1913 – powrót do Polski i założenie wydawnictwa Ultima Thule, które w okresie dwudziestolecia międzywojennego wydało wiele arcydzieł literatury światowej;
-1914-1918 – pobyt w Szwajcarii;
– wykładowca sanskrytu, literatury i filozofii indyjskiej na Wolnej Wszechnicy Polskiej;
– w czasie II wojny światowej przebywa w Warszawie;
– 1944 – spłonęła jego biblioteka i prace naukowe;
– od 1945 mieszka w Łodzi, prowadzi wykłady z indianistyki na Uniwersytecie Łódzkim;
– współautor wydawanej w okresie międzywojennym sześciotomowej Ilustrowanej Encyklopedii (wyd. Trzaski, Everta i Michalskiego) oraz jej wersji jednotomowej;
– członek Bhandarkar Oriental Research Institute w Punie;
– tłumacz na język polski kluczowych tekstów hinduistycznych np.: fragmentów Rygwedy, Upaniszadów oraz całego tekstu Bhagawadgity;
– tłumacz na język polski tekstów buddyjskich np.: Dhammapady (Ścieżki prawdy).
Najważniejsze tłumaczenia i publikacje:
1. Stanisław Franciszek Michalski-Iwieński, Bhagawadgita, czyli Pieśń o Bogu. Poemat filozoficzny indyjski, Warszawa 1910 (następne wydania jako: Bhagavad Gita – z poprawkami) Ultima Thule, 1921, 1927.
2. Czterdzieści pieśni Rigwedy, St. Franciszek Michalski , Warszawa 1912. Wydanie uzupełnione o trzydzieści kolejnych hymnów: Hymny Rigwedy, przeł. z sanskrytu, wstępem i koment. opatrzył Franciszek Michalski, pod red. Jana Reychmana, posł. opatrzyła, wstęp i komentarz uzup. oraz do dr. przygot. Grażyna Spychalska, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1971.
3. T. W. Rhys Davids, Buddyzm : zarys życia i nauk Gotamy-Buddhy, z upow. autora z 20-go wyd. oryg. przeł. St. F. Michalski, Druk L. Bogusławskiego, 1912.
4. Upaniszady Czhandogja, Kena, Katha, Brihadaranjaka, Iśa, Paramahamsa, Kaiwalja, Nrisimha, przekład z sanskrytu: St. Franciszek Michalski-Iwieński, Ultima Thule, Warszawa-Kraków 1924, 1929 (pierwsze wydanie 1913).
5. A. Meillet, Zarys gramatyki porównawczej języków indoeuropejskich, z upoważnienia autora i wyd. z 3-ego i 4-go wyd. oryg. przeł. Stanisław F. Michalski, Skł. gł. Księgarnia E. Wende i Sp., Księgarnia Altenberga i Sp., Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego pod zarządem Józefa Filipowskiego,1919.
6. Tęsknota Ramy, przekład fragmentów Ramajany: St. F. Michalski, wydawnictwo Ultima Thule, 1920.
7. St. Fr. Michalski-Iwieński, Walka o Polskę IV stan obecny kraju, polityka zagraniczna, Wydawnictwo Ultima Thule, 1921 (80 stron).
8. Ātmabōdha czyli poznanie duszy, traktat wedantyczny Śankaraćarji, przekład z sanskrytu oraz wstęp: St. Franciszek Michalski-Iwieński, Warszawa-Kraków 1923 (stron 36).
9. Droga prawdy = Dhammapadam, z palijskiego przeł. St. Fr. Michalski-Iwieński, Wydawnictwo Ultima Thule, Drukarnia Narodowa 1925 (wznowienie: Ścieżka prawdy: podstawy moralności buddyjskiej = Dhammapadam Wydaw. K. Rutskiego, 1948).
10. Encyklopedia powszechna Ultima Thule, pod red. Stanisława Fr. Michalskiego, przy współudz. Wł. Antoniewicza, Wydawnictwo Ultima Thule (pierwszy tom 1927).
Publikacje o autorze:
1. Grażyna Spychalska-Wilczurowa, Stanisław Franciszek Michalski, Przegląd Orientalistyczny 1962 nr 2, s. 129–133
2. Notka biograficzna w :Hymny Rigwedy, przeł. z sanskrytu, wstępem i koment. opatrzył Franciszek Michalski, pod red. Jana Reychmana, posł. opatrzyła, wstęp i komentarz uzup. oraz do dr. przygot. Grażyna Spychalska, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1971.
Przygotował Andrzej Babkiewicz
opublikowano: bhagavadgita.eu (2012)
